İşçilerin günlük çalışma süresinin kısaltılması için verdikleri mücadelenin bir sonucu olarak doğan 1 Mayıs, dünya genelinde emek ve işçi bayramı olarak kutlanmaktadır. Türkiye’de ise 2009 yılında “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle resmi tatil olarak kabul edilmiştir ve bu özel gün her yıl kutlanmaya devam etmektedir.
1 MAYIS RESMİ TATİL Mİ?
İşçi Bayramı olarak anılan 1 Mayıs, resmi tatil günleri arasında yer almaktadır; bu nedenle devlet daireleri ve okullar bu tarihte kapalıdır.
Bununla birlikte, 30 Nisan’da yarım gün tatil uygulaması bulunmamaktadır. Bu tarihte, okullar ve iş yerleri normal faaliyetlerine devam eder.
1 MAYIS HAKKINDA
Tarihi 1856 yılına kadar uzanan 1 Mayıs, ilk kez Avustralya’nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat işçileri tarafından, günlük çalışma süresinin 8 saate indirilmesi talebiyle başlatılan bir grevle ortaya çıkmıştır.
Bu işçiler, taleplerini dile getirmek amacıyla 21 Nisan 1856’da Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş gerçekleştirmiştir.
Avustralya’dan sonra, 1884 yılında ABD’deki işçiler de, işverenlerden çalışma saatlerinin azaltılmasını istemiştir.
ABD’de günlük çalışma süresinin 12 saatten 8 saate düşürülmesi amacıyla kurulan mücadele, 1886’da geniş çaplı grevlerle uluslararası bir boyut kazanmıştır.
Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889 yılında Paris’te düzenlediği kongrede, işçilerin dayanışma içinde kutlayacağı bir gün belirlenmiştir.
Öneri üzerine bu tarih “1 Mayıs” olarak saptanmış ve o günden beri dünyanın dört bir yanında “Emek Bayramı”, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” gibi adlarla kutlanmaya başlamıştır.
TÜRKİYE’DE 1 MAYIS’IN TARİHİ
Osmanlı döneminde 1 Mayıs, ilk kez 1911 yılında Selanik’teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlanmıştır. İstanbul’daki ilk kutlama ise 1912 yılında gerçekleştirilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesinin ardından, Cumhuriyet döneminde 1 Mayıs 1922’de Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde Ankara’da İşçi Bayramı olarak kutlanmıştır. Resmi olarak ilk kez ise 1 Mayıs 1923’te kutlanmaya başlanmıştır.
1977 yılında Taksim Meydanı’nda gerçekleştirilen 1 Mayıs kutlamasında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşma yaptığı sırada meydana ateş açılması sonucu 37 kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda kişi yaralanmıştır.
Bu trajik olay, 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs’ın kutlanmasını yasaklamaya yönelik bir gerekçe oluşturmuş ve bayram olma niteliği sona erdirilmiştir.
Yıllar sonra, 2009 yılında “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla tekrar resmi tatil ilan edilen 1 Mayıs, kutlamalarla anılmaya başlanmıştır.
