Dünya Toprak Günü, Birleşmiş Milletler tarafından 2013 yılında alınan bir kararla her yıl 5 Aralık’ta kutlanmaktadır. Bu önemli gün, toprakların korunmasının ve sürdürülebilir yönetimin önemini vurgulamak amacıyla belirlenmiştir. TEMA Vakfı Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hikmet Öztürk, bu konuyla ilgili yaptığı açıklamalarda toprağın yaşam için ne denli hayati bir unsur olduğunu belirtmiştir. Öztürk’e göre, eğer bu ince toprak tabakası var olmasaydı, karada yaşayan hiçbir canlı hayatta kalamazdı. Toprak; bitkilerin büyümesi için gerekli besin maddeleri ile suyu sağlamanın yanı sıra ekosistemlerin temel taşını oluşturmaktadır. Dünya üzerindeki türlerin yaklaşık yüzde 59’u toprakta yaşamaktadır ve bir kaşık sağlıklı toprak, dünya nüfusundan daha fazla mikroorganizma barındırmaktadır.
Dr. Öztürk, toprakların karbon depolama kapasitesinin de önemine dikkat çekerek, toprakların okyanuslardan sonra dünya üzerindeki en büyük karbon deposu olduğunu dile getirmiştir. Eğer bu karbon, toprak yerine atmosfere salınmış olsaydı, iklim değişikliği krizi daha da derinleşecekti. Ayrıca, tarımsal üretimin yaklaşık yüzde 95’inin doğrudan toprakla bağlantılı olduğunu ifade etmiştir.
Sözlerine devam eden Öztürk, erozyonun, hem Türkiye hem de dünya genelinde toprak kayıplarının en büyük sebeplerinden biri olduğunu vurgulamıştır. Erozyonu “toprağın enflasyonu” olarak tanımlayarak, dünya genelinde her yıl yaklaşık 75 milyar ton toprağın erozyona uğradığını, bunun her 5 saniyede bir futbol sahası büyüklüğünde toprağın kaybolması anlamına geldiğini aktarmıştır. Türkiye’deki tarımsal arazilerin yüzde 39’unda ve meraların yüzde 54’ünde erozyon yaşandığını belirten Öztürk, bunun gıda üretimi açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, erozyon küresel karbon salımının yüzde 3’üne neden olmaktadır. Dr. Öztürk, 1 santimetre toprağın oluşmasının 400-500 yıl sürdüğünü ancak hızlı erozyon yüzünden bu miktarın yalnızca 16 yılda kaybedildiğini belirtmiştir.
Türkiye’deki toprakların organik madde içeriğinin kritik seviyelerde olduğunu vurgulayan Öztürk, verimli bir tarım toprağında organik madde oranının yüzde 5 olması gerektiğini belirtmiştir. Fakat Türkiye’deki tarım arazilerinin yüzde 99’u, yüzde 3’ün altında bir organik madde içeriğine sahiptir. Bu durum, toprağın verimliliğini ve su tutma kapasitesini düşürerek kuraklıkla mücadele etmeyi zorlaştırmaktadır.
TEMA Vakfı’nın 1992 yılından bu yana toprak koruma çalışmalarında öncü bir rol oynadığını ifade eden Öztürk, vakfın toprak konusundaki farkındalığı artırma çabalarına da değinmiştir. “TEMA Vakfı olarak sürdürülebilir yönetim politikalarını geliştirmek ve erozyonla mücadelenin öncelikli hedeflerimiz arasında yer aldığını” aktararak, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun çıkarılmasında önemli bir rol oynandığını ifade etmiştir. Ayrıca Türkiye genelinde yaklaşık 40 milyon fidanın toprakla buluşturulduğu ve 700 milyon meşe palamudu ektiği bilgisini vermiştir.
Eğitim programları ve portalları aracılığıyla her yaş grubundaki bireylere ekolojik okuryazarlık kazandırdıklarını belirten Öztürk, iklim krizi ve kuraklık meselelerinin etkilerinin günden güne arttığını vurgulamıştır. Eğer erozyon devam ederse, 2050 yılına kadar topraklarımızın verimliliğinin yüzde 50 oranında azal
