Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin son bulmasıyla birlikte, muhaliflerin kontrolü tamamen ele geçirmiştir. Bu durum, Suriye’nin mevcut lideri Beşar Esad’ın ülkesinden kaçarak Rusya’ya sığınmasına yol açmıştır. Esad rejiminin devrilmesi, Suriye’de dikkat çekici gelişmelere neden olurken, özellikle ülkenin kötü şöhretli gözaltı merkezleri açılıp işkencelerin boyutları kamuoyuna sunulmaktadır.
Suriye genelindeki arama tarama faaliyetleri sonucunda, toplu mezarların ortaya çıkmaya devam ettiği kaydedilmektedir. Bu durum, Suriye’deki insani krizlerin derinleşmesine ve uluslararası kamuoyunun dikkatinin bu ülkeye yoğunlaşmasına neden olmaktadır.
HALEP’TE TOPLU MEZAR BULUNDU
Son olarak, Halep’in Nakkarin köyünde sivil savunma ekipleri ve Halep emniyetine bağlı güçler tarafından yeni bir toplu mezar tespit edilmiştir. Bu mezarda, devrik Esad rejimi tarafından öldürüldüğü düşünülen sivillere ait ceset kalıntıları çıkarılmıştır. Suriye Haber Ajansı (SANA), 29 Aralık’ta Humus ilinin Hola bölgesi civarında da benzer bir toplu mezarın bulunduğunu rapor etmiştir.
SURİYE’DE ONLARCA TOPLU MEZAR VAR
Suriye’de henüz açığa çıkarılmamış çok sayıda toplu mezar olduğu düşünülmektedir. Bu mezarların incelenmesi, orada bulunan cesetlerin kimliklerinin tespit edilmesi ve kaybolan kişilerin akıbetlerinin belirlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
RAPORLAR, VAHŞETİ ORTAYA ÇIKARTIYOR
Uluslararası Af Örgütü’nün 2017 tarihli raporunda, Şam’ın bazı bölgelerinde toplu mezarlara dair bilgiler sunulmuştur. Raporda, 2009, 2014 ve 2015 yıllarına ait uydu görüntüleri ile Şam’daki Sednaya Hapishanesi’nin iki eski çalışanın açıklamalarına yer verilmektedir. Bu rapor, Sednaya’da 2011 yılından bu yana devrik rejim tarafından işlenen cinayetler ve işkenceleri, sivil nüfusa yönelik yaygın ve sistematik saldırıları gözler önüne sermektedir.
Rapora göre, Sednaya Hapishanesi’nde öldürülenlerin cesetleri, kamyonlarla toplu mezarlara gömülmektedir. Suriye’deki iç savaşın başlangıcı olan 2011 yılından bu yana kaybolan 100 binden fazla kişinin olduğu belirtilmektedir.
136 BİNDEN FAZLA KİŞİ ALIKONULDU
Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) ağustos ayı verilerine göre, devrik rejim güçleri tarafından 136 binden fazla kişi alıkonulmuş, işkenceden kaynaklı ölenlerin 15 binden fazlasının kimlikleri tespit edilmiştir. Uluslararası sivil toplum kuruluşları, Baas rejiminin yıkılmasının ardından çok sayıda toplu mezarın açığa çıkacağı öngörüsünde bulunmaktadır.
TOPLU İNFAZLAR GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ
Öte yandan, Şam’ın Tadamon Mahallesi’nde en az 41 sivilin rejim unsurları tarafından topluca infaz edildiği ve bu olaya dair görüntülerin Nisan 2022’de ortaya çıktığı bilinmektedir. Görgü tanıkları, bu dönem içerisinde rejim unsurlarının gruplar halinde getirdiği sivilleri öldürdüklerini ve cesetleri çukurlara gömdüklerini ya da yok etmeye çalıştıklarını aktarmaktadır.
