“`html
İklim değişikliği, dünyanın yaşanabilirliğini tehdit eden önemli bir sorun haline geliyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliği, dünya genelinde ölümcül sıcak hava dalgalarının artışına neden olmaktadır. Son günlerde bu konuyla ilgili yapılan bir araştırma, aşırı sıcakların insan sağlığı üzerindeki tehlikelerini tekrar gündeme getirdi.
Yeni bir çalışma, eğer küresel sıcaklık sanayi öncesi döneme göre 2°C artarsa, ABD büyüklüğünde bir kara parçasının bile gençler için tehlikeli hale geleceğini göstermektedir. Bilim insanları, bu çalışmayı Nature Reviews Earth and Environment dergisinde yayımlayarak, aşırı sıcakların vücut üzerindeki etkilerini incelemişlerdir. Araştırma, özellikle Kuzey Afrika ve Güney Asya’da yaşayan insanların bu durumdan en fazla etkilenen gruplar arasında olduğunu ortaya koymuştur.
Örneğin, 2023 yılında Suudi Arabistan’daki hac ibadeti sırasında sıcaklıkların 51,8°C’ye kadar yükselmesi, 1.300’den fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Uzmanlar, bu tür ölümcül sıcak hava olaylarının gelecekte daha da sık yaşanabileceğini belirtmektedirler.
Araştırmaya göre, 1994-2023 yılları arasında küresel toprakların yaklaşık yüzde 2’sinde sıcaklık ve nem seviyeleri, 60 yaş altındaki bireyler için tehlikeli sınırları aşmıştır. Ancak, bu durum daha yaşlı bireyler için yüzde 20’ye kadar çıkmaktadır. King’s College London’dan araştırmanın baş yazarı Tom Matthews, küresel sıcaklıkların 2°C artması durumunda, aşırı sıcaklardan etkilenecek kara yüzeyinin üç katına çıkacağını vurgulamaktadır.
Bu durumun etkileri, 60 yaş altındaki bireyler için dünya yüzeyinin yüzde 6’sını kapsayan tehlikeli bir alan oluştururken, 60 yaş üzerindeki bireyler için riskli alanın gezegenin üçte birine yayıldığı öngörülmektedir. Paris İklim Anlaşması’nın hedefi, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlandırmak olsa da, 2023 yılı itibarıyla ortalama sıcaklık artışının bu sınırı aştığı belirtilmektedir.
Araştırma, sadece dünyanın en sıcak bölgelerinde kısa süreli olarak aşılmış olan ölümcül sıcaklık eşiklerinin gelecekte gençleri bile etkileyebileceğini öne sürmektedir. Aşırı sıcaklıkların etkileyici boyutları, gölge, rüzgar ve yeterli su alımının dahi sıcak çarpmasını önleyemeyecek kadar kritik bir noktaya ulaştığını göstermektedir. Uzmanlar, sıcaklık stresi durumunun vücudun doğal soğutma mekanizmalarının devre dışı kalmasına yol açtığını, bunun da baş dönmesi, baş ağrısı, organ yetmezliği ve ölüme neden olabileceğini ifade etmektedirler.
Sıcak ve nemli hava kombinasyonu, vücudun terle kendini soğutmasını zorlaştırarak durumu daha da tehlikeli hale getirmektedir. Şu ana kadar sıcak hava dalgaları nedeniyle en fazla can kaybı Avrupa’da yaşanmıştır; 2003 yılında 70 binden fazla kişi bu tür olaylara bağlı olarak hayatını kaybetmiştir. 2022 yılında bu sayı 60 bin, 2023 yılında ise 47 binden fazlaydı.
Asya kıtasında da benzer ölümcül sıcak hava dalgaları söz konusu olup, 2015 yılında Hindistan ve Pakistan’da binlerce kişi hayatını kaybetmiştir. Afrika’daki sıcak hava kaynaklı ölümlerinin yeterince rapor edilmediği ifade edilmekte ve 2024 yılında Nijerya’da da aşırı sıcak nedeniyle ölümlerin yaşandığı bildirilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, aşırı sıcaklar her yıl en az 500 bin kişinin
