NASA’nın SWOT (Yüzey Suyu ve Okyanus Topografyası) uydusu, Dünya okyanuslarının daha önce hiç tanık olunmamış ayrıntılarını ortaya çıkardı.
Bu uydu, okyanus yüzeyindeki milimetrik yükseklik değişimlerini kullanarak, deniz tabanındaki 100 binden fazla bilinmeyen dağ ve tepenin haritasını çıkardı.
YENİ KEŞİFLERİ HIZLANDIRABİLİR
Yeni keşifler, derin deniz ekosistemlerinin yapısını anlamaya ve Dünya’nın jeolojik geçmişine ışık tutmaya yardımcı oluyor.
Bu gelişim, bilim insanlarını okyanus tabanının tam haritasına, sadece sonar teknolojisiyle elde edilebilecek bilgilerden çok daha kısa sürede ulaştırabilir.
AY, OKYANUS TABANINDAN DAHA İYİ ETÜT EDİLMİŞ
Bilim dünyası, Ay’ın yüzeyini Dünya’nın okyanus tabanından daha ayrıntılı biçimde haritalamış durumda.
Ancak NASA ve Fransız Uzay Ajansı CNES’in ortak projesi olan SWOT uydusu, bu durumu değiştirmeye başladı.
21 GÜNDE BİR YÜZDE 90 TARAMA YAPABİLİYOR
Okyanus tabanının doğru haritalanması, güvenli deniz taşımacılığından iletişim kablolarının döşenmesine, derin deniz akıntılarından levha tektoniğine kadar birçok alanda kritik önem taşıyor.
Deniz altı dağları ve abissal tepeler gibi yapılar, derin okyanuslardaki ısı ve besin akışını etkileyerek deniz canlılarının yaşam alanlarını şekillendiriyor.
SWOT uydusu, yeryüzünün yaklaşık yüzde 90’ını her 21 günde bir tarayabiliyor.
UYDU, DENİZ YÜZEYİNDEKİ DEĞİŞİMLERİ BELİRLİYOR
Bu uydu, deniz yüzeyinde birkaç santimetreyi bulan değişimleri tespit ederek, altında yatan yapıları belirleyebiliyor.
Jeofizikçi David Sandwell ve ekibi, bir yıllık SWOT verilerini kullanarak deniz altındaki dağlık bölgeleri detaylı biçimde haritaladı.
Haritalar üzerinde mor renkler, deniz tabanındaki çöküntüleri; yeşil renkler ise daha yüksek kütleli dağlık bölgeleri göstermektedir.
DENİZ ALTI DAĞLARININ SAYISI 100 BİNE YÜKSELDİ
Önceki uydu gözlemleri, yalnızca 1 kilometre yüksekliğindeki büyük dağları tespit edebiliyordu. SWOT, bu sınırı 500 metreye kadar indirdi.
Böylelikle, bilinen deniz altı dağlarının sayısı 44 binden 100 bine çıkmış oldu.
DAĞLIK YAPILAR, BİYOÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRIYOR
Bu dağ yapıları, derin deniz akıntılarını yönlendirerek besinlerin yoğunlaşmasını sağlıyor ve biyoçeşitliliğin artmasına katkıda bulunuyor.
Ayrıca okyanus tabanlarında ‘canlı vahaları’ oluşumuna da zemin hazırlıyorlar.
Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden Yao Yu, SWOT’un yalnızca dağları değil, birkaç kilometre genişliğindeki abissal tepeleri de detaylı bir şekilde gözlemleyebildiğini ifade etti.
KEŞFEDİLEN YAPILARIN DERİNLİĞİ BELİRLENECEK
Bu tepeler, tektonik plakaların ayrıldığı alanlarda çamaşır tahtası gibi paralel şekillerde oluşuyor.
Yapıların yönü ve dağılımı, kıtaların geçmişte nasıl hareket ettiğine dair önemli ipuçları sunuyor.
Araştırmacılar, SWOT verilerinden elde edilen bilgilerin büyük bir kısmını değerlendirdiklerini ve şimdi bu yapıların derinliğini hesaplamaya odaklandıklarını belirtiyor.
2030 YILINA KADAR OKYANUSU HARİTALAMA HEDEFİ
Bu çalışma, uluslararası bilim topluluğunun 2030 yılına kadar tüm okyanus tabanını sonar ile haritalama hedefine büyük katkı sağlayacak.
Jeofizikçi David Sandwell, “Bu hedefe tamamen ulaşamasak bile, SWOT sayesinde önemli bir kısmının tamamlanmış olacağını” ifade etti.
