Güneş Sistemi’nin en küçük ve Güneş’e en yakın gezegeni Merkür ile ilgili çarpıcı bir buluş gerçekleşti.
Yeni yapılan bir araştırma, bu küçük gezegenin derinliklerinde 18 kilometre kalınlığında bir elmas katmanının var olabileceğini ortaya koymaktadır.
Bu keşif, Güneş etrafındaki 3:2 rezonansla dönen ve yüzey sıcaklıkları 427 santigrat dereceyi aşabilen Merkür’ün zaten dikkat çekici olan özelliklerine yenisini ekliyor.
KARBON İZLERİ ORTAYA ÇIKTI
Teorinin temelini, Merkür’ü detaylı bir biçimde haritalayan NASA’nın MESSENGER uzay aracı atmıştır.
MESSENGER, gezegenin yüzeyinde karbonun varlığına dair güçlü kanıtlar sunmuştu; özellikle kabukta karbon formları olan grafit lekelerinin bulunması, gezegenin geçmişinde karbon zengini bir magma okyanusuna sahip olduğunu göstermekteydi.
Bu magma okyanusu soğudukça, daha hafif olan karbon (grafit) yüzeye çıkarak gezegenin yüzeyinin koyulaşmasına neden olurken, daha yoğun metaller iç kısımlara doğru çökmüştü.
Yeni araştırma ise, bu çökme sırasında ağır karbon atomlarının da metallerle birlikte batmış olabileceğini ve yüksek basınç altında elmasa dönüşmüş olabileceğini önermektedir.
LABORATUVARDA MERKÜR KOŞULLARI OLUŞTURULDU
Bu elmas oluşum teorisi, Yüksek Basınç Bilimi ve Teknolojisi İleri Araştırma Merkezi’nden (HPSTAR) gezegen malzemeleri uzmanı Dr. Yanhao Lin’in liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi tarafından geliştirilmiştir.
Dr. Lin, Merkür’ün yüksek karbon içeriğinin gezegenin iç yapısında benzersiz işlemlerin olduğunu gösterebileceğine dikkat çekiyor.
Teoriyi test etmek amacıyla Lin ve ekibi, Merkür’ün iç koşullarını laboratuvar ortamında yeniden oluşturdu.
Sentetik manto kayasını aşırı basınç ve ısıya maruz bırakarak, gezegenin çekirdek-manto sınırındaki durumları taklit ettiler.
Yapılan deneyler, bu koşullar altında karbonun gerçekten de elmasa dönüştüğünü ve Merkür’ün metalik çekirdeği etrafında 18 kilometre kalınlığında bir kabuk oluşturabileceğini gösterdi.
ELMAS KATMANI VE MANYETİK ALAN İLİŞKİSİ
Araştırma, bu potansiyel elmas tabakasının Merkür’ün boyutuna oranla oldukça güçlü olan manyetik alanıyla bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.
Dr. Lin, erimiş çekirdekteki karbonun soğudukça aşırı doygun hale gelip elmasa dönüştüğünü ve bu elmas parçalarının çekirdek-manto sınırına doğru yüzdüğünü belirtiyor.
Elmasın yüksek ısı iletkenliği, ısının çekirdekten mantoya etkin bir şekilde aktarılmasına katkı sağlıyor.
Bu durum, Merkür’ün sıvı dış çekirdeğinde sıcaklık katmanlaşmasına ve konveksiyon akımlarında değişikliklere yol açarak manyetik alanın oluşumunu etkileyebilir.
DİĞER GEZEGENLER İÇİN ÖNEMİ
Eğer Merkür’deki bu elmas tabakasının varlığı doğrulanırsa, benzer büyüklük ve yapıya sahip diğer karasal gezegenler konusundaki bilgi birikimimizi derinleştirebilir.
Dr. Lin, Merkür’de elmas oluşumuna yol açan süreçlerin başka gezegenlerde de gerçekleşmiş olabileceğini ve bu gezegenlerin yüzeyinde benzer izlerin kalmış olabileceğini ifade ediyor.
