Samanyolu galaksisinin yaklaşık 15.000 ışık yılı uzaklığında yer alan ve “ASKAP J1832-0911” adlı bu cisim, her 44 dakikada bir iki dakika süren parlama patlamaları yayıyor.
Radyo ve X-ışını dalga boylarında kaydedilen bu düzenli sinyaller, bilim çevrelerinde “uzun periyotlu geçici kaynak” (long-period transient – LPT) olarak bilinen nadir bir türün örneği olarak değerlendiriliyor. Bu gözlem, aynı anda hem yüksek enerjili X-ışını hem de düşük enerjili radyo dalgalarıyla patlama yapan ilk LPT örneği olarak tarihe geçti. Araştırmacılar, bu keşfin LPT’lerin bilinmeyen yönlerini ortaya çıkarabileceğine inanıyor.
“DAHA ÖNCE BÖYLE BİR ŞEY GÖRMEDİK”
Kurucu ekip lideri Curtin Üniversitesi’nden Zieng (Andy) Wang, “Bu nesne, şimdiye kadar karşılaştığımız hiçbir şeye benzemiyor” diyerek şaşkınlığını ifade etti. LPT’ler ilk kez 2022 yılında tanımlanmış olup, bugüne kadar sadece 10 farklı örnek kaydedilmişti. Ancak ASKAP J1832-0911, diğer tüm örneklerden tamamen farklı özellikler sergiliyor.
Bu cisim, ilk olarak Avustralya’daki Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radyo teleskobu ile tespit edildi. Ardından, NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ile gerçekleştirilen gözlemler, radyo sinyallerinin X-ışınlarıyla tam anlamıyla eşzamanlı gerçekleştiğini ortaya koydu. Chandra’nın dar görüş alanı göz önüne alındığında, bu keşif son derece şanslı bir tesadüf olarak değerlendirilmektedir.
OLASI BİR ÖLÜ YILDIZ
Bilim insanları, ASKAP J1832-0911’in yaşam döngüsünü tamamlamış bir yıldız olabileceğini tahmin ediyor. Ancak, bu nesnenin yoğun manyetik alanı olan bir nötron yıldızı mı (magnetar) yoksa ikili bir sistemde bulunan beyaz cüce yıldızı mı olduğu hala netlik kazanmadı. Wang, mevcut teorilerin bu sıra dışı davranışı yeterince açıklamakta yetersiz kaldığını belirterek, “Bu keşif, yıldız evrimi ve fizik alanında yeni anlayışlara zemin hazırlayabilir” şeklinde görüş bildirdi.
Ayrıca, bu cisimde radyo dalgalarıyla birlikte daha enerjik X-ışınlarının ortaya çıkması, bizim için önemli enerji üretim mekanizmalarına dair ipuçları sağlıyor. Araştırmacılar, bu sıra dışı davranışın sadece ASKAP J1832-0911 ile sınırlı olmadığını, evrende benzer özelliklere sahip başka LPT’lerin de bulunabileceğini öne sürüyor.
Bilim dünyası için büyük bir önem taşıyan bu çalışma, 28 Mayıs Çarşamba günü prestijli bilim dergisi Nature’da yayımlandı. Ekipten Nanda Rea, “Bu nesnenin geçici X-ışını yayımı, doğası hakkında tamamen yeni bir bakış açısı sunuyor” diyerek heyecanını dile getirdi.
