Özel jetler ve lüks uçuşlar, çevreye verdikleri zarar kadar finansman potansiyelleriyle de uluslararası gündemde yer bulmaya başladı.
Fransa ve İspanya, Kenya, Barbados, Somali, Benin, Sierra Leone ve Antigua ve Barbuda’nın da katılımıyla özel jet ve lüks uçak seyahatlerini vergilendirmeyi hedefleyen bir ülkeler koalisyonu oluşturdu.
LÜKS SEYAHATLERDEN VERGİ ALINACAK
Bu girişim, sık ve yüksek emisyonlu hava yolculuğunun payını ödemesini sağlamak amacıyla, iklim eylemi ve sürdürülebilir kalkınma için önemli fonlar yaratmayı planlıyor.
Sevilla’da 30 Haziran’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler kalkınma zirvesinde duyurulan koalisyonun amacı, “lüks seyahatler dahil uçak biletlerine vergi uygulayan ülkelerin sayısını arttırmak ve özel jetleri vergilendirerek en iyi uygulamaları hayata geçirmek” olarak belirtildi.
YILLIK 187 MİLYAR EUROLUK GELİR SAĞLAYABİLİR
Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü tarafından yapılan bir çalışma, dünya genelinde özel jet yakıtına uygulanacak vergilerin yılda 41 milyar euroya kadar gelir sağlayabileceğini tahmin ediyor.
Birinci sınıf biletlerden alınacak vergilerin de eklenmesiyle, bu miktar yaklaşık 37 milyar euro daha artabilecektir. Koalisyonun toplam katkılarıyla elde edilecek finansman, yılda 78 milyar euroyu geçebilir.
Daha kapsamlı bir ticari jet yakıtı vergisi, bu rakamı yıllık 187 milyar euroya kadar yükseltebilir.
“HAYATİ FONLAR YARATABİLİR”
Refah düzeyi yüksek ülkelerin resmi kalkınma yardımlarını azaltması nedeniyle, çevreyi en çok kirleten sektörlerden vergi alınarak yeni finansman yolları arayışı öne çıkıyor. Kasım 2023’te COP28’de başlatılan Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü, gelişmekte olan ülkelerin karbonsuzlaşmasını destekleyecek yeni vergi türleri üzerinde çalışıyor.
Görev Gücü Sekreteryası’nın eş başkanı Laurence Tubiana, premium uçaklardan elde edilecek vergilerin “hayati fonlar yaratabileceği” konusunda iyimser. Tubiana, “Bugünkü duyuru, ilerleme kaydedebileceğimizin bir göstergesidir” ifadelerini kullandı.
MACRON’DAN DESTEK
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Sevilla’daki zirvede havacılık sektöründe yapılacak bu düzenlemeyi “ileriye doğru atılmış büyük bir adım” olarak nitelendirdi.
Macron, İspanya’nın koalisyona katılımını olumlu bulduğunu belirterek daha fazla ülkenin bu girişime katılmasını teşvik etti. “Küreselleşmeden faydalananların finansmana daha fazla katkıda bulunması gerekiyor” dedi.
NEDEN ÖZEL JETLER VE PREMİUM UÇUŞLAR
Havacılık sektörü, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının %2,5’inden fazlasından sorumlu durumdadır ve emisyon oranları giderek artmaktadır. Özel jetler, çevreyi yoğun şekilde kirleten unsurlar arasında başı çekiyor. 2023 yılı itibarıyla, yaklaşık 19,5 milyon ton sera gazı yaydıkları tahmin ediliyor; bu rakam, Londra Heathrow’dan kalkan uçuşların toplamından daha fazla.
COVID-19 sonrası lüks seyahatlerde gözlemlenen artış, özel havacılığın emisyonlarının 2019-2023 döneminde %46 oranında yükselmesine neden oldu. Birinci sınıf ve business class yolcuları, ekonomi sınıfına göre kişi başı 3-4 kat daha fazla karbon salınımına yol açıyor.
