ABD Hazine Bakanlığı, ABD ile Ukrayna arasında yeni bir ‘ekonomik ortaklık’ anlaşması imzalandığını açıkladı.
Bu anlaşmanın, ABD’nin Ukrayna’ya bugüne kadar sağladığı askeri ve finansal destek karşılığında, Ukrayna’nın doğal kaynaklarına erişim imkanı sunacağını belirtti.
“UKRAYNA’NIN EKONOMİK TOPARLANMASINI HIZLANDIRACAK”
Açıklama kapsamında, ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu’nun kurulmasına ilişkin detaylara değinilerek, Rusya’nın işgali süresince ABD halkının Ukrayna’ya sağladığı mali ve maddi destek vurgulandı. Yapılan açıklamada, “Bu ekonomik ortaklık, iki ülkenin kaynakları, yetenekleri ve kabiliyetleri ile Ukrayna’nın ekonomik yeniden yapılanmasını hızlandırmak üzere bir araya gelmelerini sağlamaktadır.” ifadesine yer verildi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın liderliğinde, Hazine Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu’nun Ukrayna ile iş birliği yaparak bu önemli ortaklığı ilerleteceği aktarıldı.
“TRUMP YÖNETİMİNİN BARIŞ SÜRECİNE BAĞLILIĞINI GÖSTERMEKTEDİR”
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump’ın Rusya ve Ukrayna arasındaki kalıcı barış için yürütülen çabaları desteklediğine dikkat çekti.
Bessent, “Bu anlaşma, Rusya’ya Trump yönetiminin uzun vadeli hedefinin özgür, bağımsız ve refah içinde bir Ukrayna için bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça göstermektedir.” dedi. Ayrıca, Trump’ın bu ortaklıkla iki ülke halklarının kalıcı barış ve refah isteğini ön plana çıkardığını belirtti. Ukrayna’nın yeniden inşasında Rusya’nın savaşını destekleyen ya da bu savaşa katkıda bulunan kapsamda hiçbir kişi veya devletin faydalanmasına izin verilmeyeceği ifade edildi.
MADEN YATAKLARINDA AVRUPA’NIN ÖNDE GELEN ÜLKELERİNDEN
Nadir toprak elementleri, dünya genelinde bol miktarda bulunan 17 metal oksitten oluşan bir grup olarak tanımlanıyor.
Bu elementler, cep telefonları, askeri sistemler, elektronik aletler, yenilenebilir enerji, savunma sanayi ve sağlık hizmetleri gibi birçok sektörde çeşitli şekillerde kullanılmaktadır.
Dünya çapında yaklaşık 110 milyon ton nadir toprak elementi rezervinin bulunduğu tahmin ediliyor.
Çin, 44 milyon ton rezervle nadir toprak elementleri üretiminde önde gelen ülke konumundadır.
Özellikle nadir metallerin yaklaşık yüzde 70’ini karşılayan Çin, küresel işleme kapasitesinin de yüzde 85’ini elinde tutuyor.
Rusya ise bu alanda önemli ülkelerden biri olarak dikkat çekmektedir.
Avrupa Birliği Komisyonu, Ukrayna’yı 20’den fazla kritik hammadde konusunda potansiyel tedarikçi olarak belirlemiştir.
Kiev’in yaygın maden çeşitliliği açısından oldukça zengin olduğu düşünülse de, savaş ve altyapı sorunları nedeniyle bu kaynaklardan tam anlamıyla faydalanamıyor.
Verilere göre, nadir toprak elementleri dahil olmak üzere dünya maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 5’inin Ukrayna’da bulunduğu kaydedilmektedir.
Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Ukrayna, dünya genelindeki önemli maden üreticilerinden biri olarak öne çıkıyor.
LİTYUM REZERVİNDE İLK SIRALARDA
Ukrayna’nın tahmini 25 milyon ton demir, 3 milyon tona yakın manganez cevheri, 1,5 milyar ton kireçtaşı ve tebeşir rezervine sahip olduğu bilinmektedir.
Ülkede ayrıca bakır, çinko ve gümüş gibi değerli kaynaklar da mevcuttur.
Lityum, titanyum, uranyum, grafit, galyum, nikel ve berilyum gibi kritik madenler de Ukrayna’nın önemli doğal kaynakları arasında yer almaktadır. Ancak bunların bir kısmı henüz kullanılmamaktadır.
Lityum, bataryalar, elektrikli araçlar, cam, seramik ve eczacılık gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ukrayna, Avrupa’da lityum rezervinde ön sıralarda yer almaktadır.
UkraineInvest verilerine göre, ülkedeki titanyum rezervleri dünya genelinde 6., manganez 8., demir ve uranyum ise 10. sırada yer almaktadır.
NATO verilerine göre, Ukrayna’nın dünya genelindeki titanyum rezervlerinin yüzde 7’sine sahip olduğu, Avrupa’daki titanyum kaynaklarında ise ilk sırada bulunduğu belirtilmektedir.
2022 verilerine göre, Ukrayna, titanyum ihracatından 155 milyon dolardan fazla gelir elde etmiştir.
Titanyum, dayanıklılığı ile havacılık, sağlık, otomotiv ve uzay sanayisinde sıklıkla tercih edilen bir malzemedir.
Ukrayna’nın başka bir önemli kaynağı olan uranyum ise, nükleer enerji, uzay araştırmaları ve denizcilik alanlarında hayati bir öneme sahiptir.
Grafit ise, elektronik, çelik üretimi ve havacılık endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.
Ukrayna’nın grafit rezervinin, dünya genelindeki kaynakların yaklaşık yüzde 20’sini barındırdığı bildirilmiştir.
Ukrayna, lantan, seryum, neodimyum, itriyum ve erbiyum gibi nadir toprak elementleri açısından da zengin kaynaklara sahiptir.
Neodimyum, güçlü mıknatıs üretimi, manyetik alanlar ve telefon teknolojileri gibi pek çok alanda, erbiyum ise fiber optik iletişim ve lazer teknolojilerinde kullanılmaktadır.
İtriyum, lazer teknolojilerinde ve süper iletkenlerde kullanılırken, lantan, çelik üretiminde dayanıklılık artırıcı bir malzeme olarak işlev görmektedir.
Trump’ın Ukrayna’nın maden kaynaklarını ABD’nin sanayi üretiminde kullanmayı ve Çin’in nadir toprak elementlerindeki pazar hakimiyetine karşı durmayı amaçladığı düşünülmektedir.
BAZI KAYNAKLAR RUSYA’NIN KONTROLÜNDE
Ukrayna, kritik madenler açısından geniş bir yelpazeye sahip olsa da, özellikle kömür yatakları gibi bazı kaynaklar 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakı sonrası ve 2022 yılındaki savaş sonucunda Moskova’nın kontrolüne geçmiştir veya cephe bölgelerinde yer almaktadır.
Rusya’nın Ukrayna’nın kontrolü altında bulunan maden kaynaklarına dair farklı hesaplamalar bulunmaktadır.
Savaş sonrasında, Rusya özellikle Ukrayna’nın doğusunda yer alan kömür yataklarının önemli bir kısmını kontrol altına almıştır.
Savaşın yoğun olarak sürdüğü Donetsk bölgesi, Ukrayna’nın kömür rezervlerinin büyük bir kısmını barındırmaktadır.
Savaştan etkilenen Dnieper-Donetsk bölgesi, ülkenin kanıtlanmış hidrokarbon rezervlerinin yaklaşık yüzde 80’ini içermektedir. Ukrayna’nın gaz üretiminin büyük çoğunluğu da burada gerçekleştirilmektedir.
Ukrayna’nın sanayi faaliyetlerinin yüzde 15’i ve ihracatının yüzde 20’sinden fazlası, savaş bölgesi olan Donbas’ta gerçekleşiyordu.
Uluslararası basındaki haberlere göre, Ukrayna, Donetsk’in batısında yer alan ve stratejik bir lojistik merkezi olan Pokrovsk şehri yakınında Rus birliklerinin ilerlemesi nedeniyle ocakta ülkenin son koklaşabilir kömür madenini kapatmak zorunda kalmıştır.
Koklaşabilir kömür, Ukrayna’nın çelik sektörü açısından kritik bir öneme sahiptir.
