Dr. Heimlich ve Manevrası
Ümit Yenişehirli
Antik Yunan’ın ünlü tragedya yazarlarından Sofokles, Hun İmparatoru Attila, Roma İmparatoru Claudius, modern zamanların efsanevi gitaristi Jimi Hendrix ve Led Zeppelin grubunun davulcusu John Bonham, ABD Başkanı John Fitzgerald Kennedy’nin kardeşi Robert F. Kennedy’in kayınbiraderi Joan Skakel ve rapçi Prodigy gibi birçok ünlü, boğazlarına kaçan yemek parçacıkları nedeniyle hayatlarını kaybetmişlerdir.
Güncel verilere göre, ABD’de her yıl gıda boğulması nedeniyle yaklaşık 3.000 kişi hayatını kaybetmektedir. İngiltere’de bu sayının 500 civarında olduğu bilinirken, Japonya’da ise 2006-2016 yılları arasında 52.366 kişi gıda boğulması sonucu yaşamını yitirmiştir. Dünya genelindeki boğulma olaylarında ise gıdanın yanı sıra bazı uygunsuz biçimli oyuncak parçaları ve bozuk paralar da etkili olmaktadır.
Heimlich Manevrası
Gıda boğulması nedeniyle meydana gelen ölümler, hemen her ülkenin gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Uzmanlar, obeziteden hızla yemek yeme alışkanlıklarına, çekici şekerleme ve atıştırmalıkların oluşturduğu risklerden gırtlak yoluna uyum sağlayan sebze ve meyveler gibi birçok faktörün boğulma olaylarına neden olduğunu vurgulamaktadır. Bu tür vakalarda hayat kurtaran en temel yöntem ise hiç şüphesiz ki “Heimlich Manevrası”dır. Türkiye’de de bu manevar sayesinde boğulmak üzere olan çok sayıda insan hayata döndürülmektedir.
Türkiye’nin sevindirici bir şekilde çok sayıda insanın Heimlich Manevrası’nı bildiği bir ülke olma yolunda hızla ilerlediği gözlemlenmektedir. Medyada yer alan vakaların çoğunda, neredeyse hiç can kaybı yaşanmaması, bu yöntemin ne derece etkin kullanıldığını göstermektedir.
Henry Yehudah Heimlich Kimdir?
Peki, bu “manevra”yı bulan Henry Yehudah Heimlich kimdir? Amerikan Bronko-Özofagoloji Derneği’nin Heimlich Manevrası ile ilgili derlemesinde yer alan bilgilere göre Dr. Henry Heimlich, 1920’de doğmuş ve 2016’da vefat etmiş olan bir ABD’li tıp doktoru, göğüs cerrahı ve tıp araştırmacısıdır. Dr. Heimlich, 1972 yılında bir makale okurken, bu yöntemle ilgili düşüncelere girişmiştir. O zamanlar, boğazına bir şey kaçan bir kişiye müdahale etmek genellikle sadece o kişinin sırtına vurmakla sınırlıydı. Eğer durum daha da kötüleşirse, cerrahlık müdahaleleri devreye giriyordu.
Heimlich, kendisinin geliştirdiği bu yöntemi nasıl bulduğunu şu şekilde anlatır: “1972’de bir gün, Sunday New York Times Magazine’de kazara ölümlerle ilgili bir makale okuyordum. Boğulmanın listedeki altıncı sırada olması dikkatimi çekti. Bu özellikle benim için önemliydi çünkü 1950’lerde Ters Gastrik Tüp Yemek Borusu Değiştirme ameliyatını geliştirmiştim. Araştırmalarım boyunca çoğu insanın boğulduğu nesne, ya bir yiyecek parçası ya da çocuklar için oyuncaklar, bozuk paralar gibi sıradan nesnelerdi. Tıbbi dergileri araştırarak, Amerikan Kızıl Haçı’nın insanlara boğulan kişilere sırtlarına vurarak yardım etmeyi öğrettiğini buldum. Ancak bu önerinin bilimsel bir temeli olmadığını fark ettim, bu yöntemin işe yaramadığını gördüm.”
Manevra Gelişimi ve Uygulaması
