Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Merkezi (CBS-UZAL) Müdürü Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Ege Denizi’nde Santorini Adası çevresinde meydana gelen deprem fırtınası hakkında kapsamlı bir araştırma gerçekleştirmiştir. Bu araştırma, bölgedeki sismik aktiviteleri ve olası tsunami risklerini dikkate alarak önemli veriler sunmaktadır.
Bu kapsamda Doç. Dr. Özçelik, Yunanistan ve Türkiye’nin kıyılarında tsunami tehlikesinden etkilenebilecek taşkın alanlarını ayrıntılı bir şekilde belirleyen bir harita geliştirmiştir. Geliştirilen bu harita, bölgedeki kıyıların herhangi bir doğal afetten ne derece etkileneceğine dair kritik bilgiler sunmaktadır. Özellikle Türkiye’nin üç tarafının denizle çevrili olması nedeniyle bu kıyıların doğal olarak deniz taşkınlarına karşı yüksek risk taşıdığı vurgulanmaktadır.
Doç. Dr. Özçelik, araştırmasında 28 Ocak 2023 tarihinden itibaren Santorini Adası etrafında sismik aktivitelerin devam ettiğini belirtmiş ve bunun sonucunda Yunanistan kıyıları ile Türkiye kıyılarının, ayrıca Ege’deki adaların tsunami riski altında olduğunu ifade etmiştir. Bunun yanı sıra 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen deprem sonrası İskenderun kıyılarında uzun süre deniz taşkınlarının meydana geldiğini göstermektedir. Bununla birlikte Muğla’nın Köyceğiz kıyısında, İzmir Körfezi’nde ve Ege ile Akdeniz’in çeşitli noktalarında da deniz taşkınlarına rastlandığı kaydedilmiştir.
Doç. Dr. Özçelik, bu noktada deniz taşkın risk alanlarını belirlemek için 5, 10 ve 20 metrelik taşkın zonları şeklinde bir sistem geliştirdiklerini ifade etmiştir. Bu çalışmada ileri yer gözlem uydusu ALOS verilerinin kullanıldığı ve araştırmacılar için kapsamlı bir alansal veri seti oluşturulduğu da belirtilmiştir. Yapılan bu çalışmalar, afet yönetiminin en önemli unsurlarından biri olan “afet öncesinde gerekli tedbirlerin alınması” konusundaki önemine vurgu yapmaktadır.
2011 yılında Japonya’nın Tohoku depremi sonrası Tokyo Üniversitesi bünyesinde tsunami etkilerine yönelik araştırmalar yaptığını hatırlatan Doç. Dr. Özçelik, Türkiye’deki bu çalışmalarının da aynı derecede önemli olduğunu ve daha önce yaptığı araştırmalar sayesinde, olası bir afete karşı hazırlık aşamasında bir adım önde olduklarını dile getirmiştir.
Özçelik, Ege kıyılarını değerlendirdiğinde, Foça’dan başlayarak Bayraklı, İzmir ve Urla Yarımadası çevresindeki 10 ve 20 metrelik risk zonlarının geniş bir alan kapladığını bildirmiştir. Bu noktada Kuşadası, Latmos Körfezi, Didim, Güllük Körfezi, Gümüşlük, Turgutreis, Bodrum, Akyaka, Ören, Turgut, Marmaris, Köyceğiz ve Fethiye gibi bölgelerin de 5 ve 10 metrelik deniz taşkınları risk bölgeleri arasında yer aldığını ifade etmiştir.
Söz konusu bölgelerin çoğunun, mevcut sismik aktivitelerin oluşturacağı tsunamik etkilere karşı bir ölçüde izole olduğunu belirten Doç. Dr. Özçelik, İzmir Körfezi’nin tamamen Urla Yarımadası tarafından kapatıldığını, Kuşadası’nın da oldukça korunaklı bir bölge olduğunu kaydetmiştir. Ancak, adalar arası denizsel alanlardan gelen dalga hareketleri açısından risk taşıyan bölgelerin de bulunduğu ve özellikle Marmaris Körfezi ile Datça Yarımadası’nın uç noktalarının dikkatle izlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, Yunan adalarının Girit, Rodos ve Mora Yarımadası’nın da tsunamik etkilere maruz kalacağı ifade edilmiştir
