Suriye’de yaşanan son gelişmeler, muhalif güçlerin başarılı ilerleyişi neticesinde 61 yıllık Baas rejiminin çökmesi ile sonuçlandı. Bu tarihi olay, Suriye’de siyasi yapıyı ve toplumsal dinamikleri tamamen değiştirdi. Başta Beşar Esad olmak üzere rejim güçlerinin dışa açılması, Rusya’ya sığınmalarıyla birlikte, ülke yeni bir dönem içine girdi. Bu sürecin en önemli yansımalarından biri de tarım sektörü üzerinde oldu.
Sonuçta, Suriye’nin tarıma elverişli topraklarında yeniden üretim faaliyetleri başladı. Özellikle başkent Şam’a bağlı Zabadani ilçesinde, çiftçiler tarlalarına geri döndüler ve bu süreçte eski ürünlerini yeniden yetiştirmeye başladılar. Ancak bu yeniden üretim süreci, geçmişte yaşanan yıkımların izlerini de taşıyor. Rejim askerleri, sığınmak için ağaçları kesmişti; şimdi ise bu ağaçların yerine yeniden fidanlar dikilmeye başlandı.
YENİDEN ÜRÜN YETİŞTİRİLMEYE BAŞLANDI
Zabadani’deki çiftçiler, meyve ağaçlarının yerini yeni fidanlarla doldurmak için çaba harcıyorlar. Suriyeli çiftçi Abdulkerim Hüseyin İjdid, yaşanan süreci şu şekilde özetliyor: “Esad rejimi burada hiçbir şeyimizi bırakmadı. Her şeyimizi aldı, ağaçları dahi kesti. Şimdi ise yeniden dikiyoruz. Buradaki ağaçları ısınmak için kullandılar. Elma, şeftali, kayısı, erik ağaçlarımız vardı. Şimdi de şeftali fidanları dikiyorum. Bir aydır burada çalışıyoruz ve ağaçlarımızı yeniden dikiyoruz.” Bu ifadeler, hem tarımsal açıdan bir yeniden doğuşu hem de rejim sonrası yaşanan değişimleri simgeliyor.
Hüseyin İjdid, Esad’ın gidişinin kendilerine yeni bir hayat sunduğunu vurguluyor. “Esad gittikten sonra yeni bir hayata başladık. Esad, hayatımızı, gençliğimizi, işimizi elimizden aldı. Biz tekrardan yeni bir hayata başlayarak doğacağız.” sözleri, çiftçilerin umutlarını, yeni bir yaşam beklentilerini ve bağımsız bir gelecek arayışlarını net bir şekilde ifade ediyor.
Ayrıca, İjdid’in bahsettiği gibi, Esad yönetimi altında gençlerin askere alınması ve hayatlarının yok edilmesi durumu, toplumsal bir travmaya neden olmuştu. “Evleri ve ağaçları da geçtik, bir genci alıp 8-10 yıl asker yapıyor ve o gencin hayatını bitiriyordu.” diyerek, bu durumun getirdiği kayıpları ve yaşanan travmaları da dile getiriyor.
Sonuç olarak, Suriye’de yeni bir dönemin habercisi olan bu gelişmeler, çiftçilerin umutlarına ve yeniden üretim gayretlerine yansıyor. Geçmişten gelen yıkımlar, doğal kaynakların yokluğu ve rejim baskıları, insanların azmi ile aşılmaya çalışılıyor. Zamanla, Zabadani ve benzeri bölgelerde yeniden tarımsal üretim yapılması, Suriye’nin geleceği adına ciddi bir umut vaadediyor.
