Sömürgecilik tarihindeki en etkili ülkelerden biri olan Fransa, Afrika’daki etkisini giderek kaybetmektedir. Özellikle Orta Afrika ülkesi Çad, egemenliğini yeniden tesis etmeye karar vererek Fransa ile olan anlaşmalarını feshettiğini duyurdu. Bu gelişme, Fransa’nın Afrika’daki askeri ve siyasi varlığını tehdit eden bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Çad hükümeti, imzaladığı anlaşmaları iptal ettikten sonra Fransız askeri birliklerinin ülkeyi terk etmeye başladığını bildirdi. Çad Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, başkent Encemine’deki Adji Kossei Üssü’nün kontrolünün Fransız askerlerinden devralındığı duyuruldu. Bu devralma işleminin, Cumhurbaşkanı Muhammed İdris Debi İtno ve Çad halkının taleplerine uygun şekilde gerçekleştirildiği belirtildi.
Fransa’nın Çad’daki varlığının tamamen sona erdiği ifade edilerek, Adji Kossei Üssü’nün devralınmasının önemli bir dönüm noktası olduğuna dikkat çekildi. Çad hükümeti, daha önce 28 Kasım 2024’te imzalanan savunma sanayisi ve güvenlik alanındaki işbirliğini hedefleyen anlaşmayı iptal etme kararı almıştı. Bu kararın ardından Fransız hava kuvvetleri ve askeri birliklerin ülkeyi terk etme işlemlerine hız verdiği bildirildi.
Özellikle Faya ve Abeche askeri üslerinden 26 Aralık 2024 ve 12 Ocak 2025 tarihlerinde yapılan devir teslim işlemleri, Fransa’nın Çad’daki askeri varlığının sona erdiğini teyit etti. Bu süreç, Fransa’nın askeri stratejisindeki değişiklikleri sembolize etmekte ve Afrika’daki etkisini ciddi şekilde zayıflatmaktadır. Fransa, geçmişte olduğu gibi Afrika’da kalıcı askeri varlık sürdürememekte, bu durum ise kıtada yeni bir güç dengesinin oluşmasına neden olmaktadır.
Fransa’nın Afrika’daki etkisi sadece Çad ile sınırlı kalmamış; Orta Afrika Cumhuriyeti gibi diğer ülkelerde de benzer gelişmeler gözlemlenmiştir. 7 Haziran 2021’de Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Fransa’ya karşı duyulan memnuniyetsizlik artmış ve Fransız askeri anlaşmaları askıya alınmıştır. Burkina Faso’da ise 30 Eylül 2022’de göreve gelen askeri hükümet, 23 Ocak 2023’te Fransa ile olan askeri işbirliği anlaşmasını feshettiğine dair açıklamada bulunmuş ve Fransız askerlerine ülkeden ayrılmaları için bir ay süre tanımıştır.
Nijer’de de benzer bir durum yaşanmış, okyanus zengini olan bu ülkedeki Fransız askerlerinin durumu, darbeyle gelen yeni yönetim tarafından sorgulanmıştır. Fransa’nın Afrika’daki süregelen kaybı, Mali, Burkina Faso ve Nijer gibi ülkelerdeki askeri birliklerini çekmesiyle daha da belirginleşmektedir. Fransa, köklü geçmişine rağmen Afrika’nın artan bağımsızlık talepleri karşısında zor durumlara düşmüştür.
Afrika’nın sömürgecilik prangalarından kurtulması sürecinde, Türkiye ile olan ilişkilerinin de dikkat çekici bir şekilde geliştiği gözlemleniyor. Türkiye, 21. yüzyılda Afrika’da en çok büyükelçilik açan ülke olarak tarihe geçmiştir. 2003 yılından itibaren kıtada birçok elçilik açan ve çeşitli anlaşmalar yapan Türkiye, şu anda toplam 44 büyükelçilikle Afrika’daki varlığını genişletmektedir.
Türkiye’nin büyükelçilikleri arasında Cezayir, Mısır, Libya, Fas, Sudan, Tunus, Benin, Burkina Faso ve birçok diğer Afrika ülkesi yer almaktadır. Bu gelişmeler, Türkiye’nin Afrika ile olan bağlarını güçlendirirken, Fransa’nın eski sömürgelerindeki etkisinin azaldığını da göstermektedir. Tanzanya, Uganda, Ru
