Pankreas, insülin üretiminden sorumlu hücrelerinde zamanla meydana gelen bozulmalar sonucu insülinoma adı verilen nadir tümörler geliştirebilir. Bu tümörler, genellikle iyi huylu olmalarına rağmen, kan şekeri seviyesini düşürerek bayılma veya nöbet gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Uzmanlar, insülinomaların küçük boyutlarda olmaları nedeniyle tespit edilmekte zorluk yaşandığını belirtmektedir. Hollanda’daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi’nden Martin Gotthardt, geçmişte cerrahların tümörleri bulmak için pankreasın tamamını kesmek zorunda kaldığını ifade ederken, “Tümörün yeri bilinmiyorsa, cerrahlar ameliyat sırasında pankreası karış karış arardı” demektedir.
Günümüzde ise, tümörün yeri tespit edilemediği durumlarda hastalar ameliyat edilmemekte; bunun nedeni ise doktorların pankreasın tamamını çıkarmak istememeleridir. Bu durum, hastaların tedavi sürecini karmaşık hale getirmektedir.
Gotthardt ve ekibi, bu sorunu çözmek için sıra dışı bir yöntem önermektedir: Gila canavarı. ABD ve Meksika’da yaşayan bu zehirli kertenkele, pankreas tümörlerini tespit etme konusunda büyük bir potansiyele sahiptir. Daha önce diyabet tedavisinde kullanılan bu canlının tükürüğündeki bir protein, pankreastaki reseptörlere bağlanarak insülin üretiminde artış sağlamaktadır. Gila canavarının bu özelliğinden yola çıkan bilim insanları, aynı protein aracılığıyla insülinomaların tespit edilebileceğini araştırmıştır.
İlk çalışmalarda, bu proteine eklenen radyoaktif bir molekül tümörlerin saptanmasını sağlasa da, düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkiler meydana gelmiştir. Ancak, Gotthardt ve ekibi, bu molekülü değiştirerek yan etkileri büyük ölçüde ortadan kaldırmayı başarmıştır. 69 hastada yapılan testlerde, yeni yöntemle tümörler yüzde 95 başarı oranıyla tespit edilmiştir. Mevcut tarama yöntemlerinin başarı oranı ise %65 civarındadır.
Tümörler belirlendikten sonra cerrahi müdahale ile hastaların pankreaslarından başarıyla çıkarılmıştır. Araştırmanın başyazarı Marti Boss, “Yeni taramanın diğer tüm taramaların yerini alabileceğine inanıyoruz” demiştir. Boss, bu yöntemle ameliyat edilen hastaların tamamının tamamen iyileştiğini vurgularken, bazı hastaların onlarca yıldır bu tümörlerle yaşadıklarını ancak ameliyat sonrası normal hayatlarına dönebildiklerini eklemiştir.
Sonuç olarak, Gila canavarı ile geliştirilmiş yeni yöntem, insülinoma teşhisinde yüksek başarısı ile ümit verici bir alternatif sunmaktadır. Bu araştırma, kanser tanısı alanında önemli bir gelişme olarak dikkat çekmektedir ve gelecekte daha fazla hastanın bu nadir tümörlerden kurtulmasına yardımcı olmayı vaat etmektedir.
