NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde Denny Oliveira’nın yürüttüğü yeni bir araştırma, Güneş’in artan aktivitesinin yörüngedeki uydular üzerinde, özellikle de SpaceX’in binlerce Starlink uydusu üzerinde önemli etkiler yarattığını ortaya koydu.
Bu çalışma neticesinde, jeomanyetik fırtınaların uydular üzerindeki sürtünmeyi artırarak, bu cisimlerin Dünya atmosferine geri dönüş sürelerini hızlandırdığı belirlendi.
GÜNEŞ FIRTINASI STARLINK UYDULARININ ÖMRÜNÜ KISALTIYOR
Güneş’in 11 yıllık aktivite döngüsünün zirvesini oluşturduğu solar maksimum dönemlerinde meydana gelen yoğun Güneş patlamalarının, Dünya atmosferini ısıtarak genişlettiği ve jeomanyetik fırtınalar oluşturduğu tespit edilmiştir. Araştırmalar, bu fırtınaların uyduların yörünge sürelerini 10 güne kadar kısaltabildiğini göstermiştir.
Oliveira ve ekibi, bu etkinin en son 2024’ün sonlarında Starlink uyduları üzerinde yaptığı incelemelerle gözlemlendi.
Artan Güneş fırtınası aktivitesi, alçak yörüngedeki uydular için giderek daha fazla önem kazanmakta.
SpaceX’in yörüngede daha 7 binden fazla Starlink uydusu bulunuyor ve bu sayının 30 binin üzerine çıkarılması hedefleniyor; ancak uydu sayısındaki artış, atmosferde geri dönüşleri de artırma potansiyeline sahip.
2020-2024 yılları arasında toplamda 523 Starlink uydusunun atmosfer gündemine girdiği ve bu süreçte yanacak şekilde tasarlandığı ifade ediliyor.
Oliveira, jeomanyetik fırtınalar sırasında uyduların beklenenden çok daha hızlı bir şekilde atmosfere geri döndüğünü vurguladı.
Örnek vermek gerekirse, 37 Starlink uydusunun fırlatmanın üzerinden yalnızca beş gün geçmişken, normalde 15 günden fazla sürede gerçekleştirmesi beklenen yeniden girişin gerçekleştiği kaydedildi.
Hızlanmış geri dönüş süreçleri, SpaceX gibi uydu işletmecilerinin işlevselliğini yitiren uyduları yörüngeden daha hızlı bir şekilde temizlemesine yardımcı olsa da bazı riskleri de beraberinde getiriyor.
Uyduların daha hızlı atmosfere girmesi, bazılarının tamamen yanmadan yeryüzüne ulaşma ihtimalini artırmaktadır.
Ağustos 2024’de Kanada’nın Saskatchewan eyaletinde bir çiftlikte 2,5 kg ağırlığında bir Starlink uydu parçasının bulunması, bu riskin somut bir örneği olarak kaydedilmiştir.
Bu olay, bir Starlink uydusunun atmosfere yeniden girişten sağ çıktığı teyit edilen tek vaka olarak tarihe geçmiştir.
