Hindistan ile Pakistan arasında gerilim yeniden arttı.
Hindistan, füze saldırılarıyla Pakistan’ın dokuz bölgesini hedef aldığını duyurdu.
Hindistan hükümeti, “Sindoor Operasyonu” adını verdikleri saldırıda 9 bölgeyi vurduklarını ifade etti.
Bu gelişmenin ardından Pakistan, “Karşılık verilecek” biçiminde bir yanıt vererek iki ülke arasında savaş riskini artırdı.
Bölge bir kez daha savaş riski altına girerken, gerilimin kaynağı ise merak uyandırmaya devam ediyor.
‘KEŞMİR SORUNU’ 78 YILDIR ÇÖZÜM BEKLİYOR
Hindistan ve Pakistan’ı karşı karşıya getiren 78 yıldır devam eden ‘Keşmir Sorunu’, çözüm arayışında yetkin bir ilerleme kaydedemedi.
Afganistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Çin ile komşu olan Keşmir bölgesi, jeopolitik açıdan oldukça kritik bir noktada yer alıyor.
GERGİNLİKLER 1947’DE BAŞLADI
Hindistan ile Pakistan arasındaki tarihin gerginlikleri, iki ülkenin de 1947 yılında bağımsızlıklarını kazanmasıyla başladı.
İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası’nda Pakistan ve Hindistan, Ağustos 1947’de bağımsızlıklarını ilan etti.
Çoğunluğu Müslüman olan bölgeler Pakistan’a, Hindu nüfusun yoğun olduğu yerler ise Hindistan’a bırakıldı.
1947 yılında İngiltere’nin Hindistan’dan çekilmesiyle, nüfusunun %90’ı Müslüman olan Keşmir halkı, o sırada Pakistan’a katılmayı arzuladı fakat dönemin prensi Maharaja Hari Singh, Hindistan ile birleşme kararı aldı.
MÜSLÜMAN KEŞMİR HALKI, HİNDİSTAN İLE BİRLEŞMEYE TEPKİ GÖSTERDİ
Bu karar, Hindistan ve Pakistan arasında Keşmir sorununun temellerini atan büyük sorunlara yol açtı.
Hindistan ile birleşme kararına, Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Artan tepkiler sonucunda Maharaja, isyanı bastırmak için Hindistan’dan yardım talep etti.
Yardım talebine olumlu yanıt veren Hindistan, bölgeyi işgal etti ve böylece 22 Ekim 1947’de iki ülke arasında ilk savaş patlak verdi.
BM DEVREYE GİRDİ
Savaş, Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğunda 1 Ocak 1949’da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sonuçlandı.
BM, taraflar arasında ateşkes sağlarken, 21 Nisan 1948’de bölgedeki halkın hangi ülkeye katılmak istediğine dair bir plebisit yapılması çağrısında bulundu.
Ancak Hindistan, bu referanduma karşı çıkarak bölgede asker bulundurmayı sürdürdü ve Keşmir’i “Cammu Keşmir” adıyla kendi toprağı olarak tanımladı.
Hindistan ile Pakistan, Keşmir meselosu nedeniyle 1965, 1971 ve 1999 yıllarında savaşlar yaşadı.
ŞİMLA ANLAŞMASI VE OLUŞAN STATÜKO
1947 yılında bağımsızlığın kazanılmasının ardından Pakistan’da Bengal nüfusla ilgili sorunlar ortaya çıkmaya başladı.
Yeni Delhi yönetiminin Doğu Pakistan’daki bağımsızlık hareketlerini desteklemesi üzerine iki ülke arasındaki üçüncü savaş meydana geldi.
Pakistan, 1971 yılında Hindistan ile yaşadığı savaş neticesinde Doğu Pakistan’ı “Bangladeş” adıyla bağımsızlığa kavuşturdu.
Savaşın ardından 1972’de imzalanan Şimla Antlaşması ile “Sınır Kontrol Hattı” belirlendi.
Bu antlaşma, Keşmir’in Hindistan ve Pakistan tarafından kontrol edilen bölgelere ayrılmasını sağladı.
1980’li yılların sonlarına gelindiğinde, Hindistan’ın kontrolü altında bulunan Cammu Keşmir’de kitlesel ayaklanmalar başladı ve olaylar büyük bir şiddet sarmalına dönüştü.
Hindistan, bu ayaklanmaların Pakistan tarafından desteklendiğini iddia etti ve bölgeye ilave güvenlik güçleri göndermeye başladı.
1999 yılında Kargil bölgesinde yaşanan sınır ihlalleri nedeniyle taraflar arasında 7 hafta süren Kargil Savaşı gerçekleşti, iki ülke nükleer savaş tehlikesi ile karşı karşıya kaldı.
Keşmir sorunu bu süreçte daha da karmaşık hale geldi ve bölgedeki askeri gerilim arttı.
SINIRLI ÇATIŞMA
Hindistan ile Pakistan arasındaki gerginlik, 14 Şubat 2019’da bir polis teşkilatına bağlı milis grubuna yapılan saldırı ile yeniden tırmandı; bu saldırıda 44 kişi yaşamını yitirdi.
Yeni Delhi yönetimi, saldırıyı Pakistan’ı suçlarken, Pakistan da suçlamaları reddetti.
26 Şubat 2019’da Hindistan, “Keşmir Kontrol Hattı’ndaki Pakistan tarafındaki terör hedeflerine” hava saldırıları düzenledi.
Ertesi gün Pakistan, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Hindistan’a ait iki savaş uçağını düşürdüğünü açıkladı.
Düşen Hint uçağında bulunan pilot, Pakistanlı yetkililer tarafından linç edilmekten kurtarılarak iyi niyet göstergesi olarak Hindistan’a teslim edildi.
Bu gelişmelerin ardından Pakistan hava sahasını kapatırken, Hindistan bazı havaalanlarında uçuşları durdurdu.
HİNDİSTAN 2019’DA STATÜYÜ DEĞİŞTİRDİ
5 Ağustos 2019 tarihinde Hindistan, yarım asırdan fazla bir süredir Cammu Keşmir’e tanınan özel statüyü iptal etti ve bölgeyi ikiye böldü.
31 Ekim 2019’dan itibaren Cammu Keşmir ve Ladakh, merkezi yönetimin “Birlik Toprağı” statüsünde iki ayrı bölge olarak düzenlendi.
Cammu-Keşmir’de 10 yıl aradan sonra gerçekleştirilen milletvekili seçimlerinde, 18 Eylül, 25 Eylül ve 1 Ekim 2024 tarihleri arasında 3 aşamada oy kullanıldı.
8 Ekim 2024’te açıklanan sonuçlarla, Cammu-Keşmir’in özel statüsünü geri getirme sözü veren Hindistan Ulusal Kongresi (INC) ve Cammu-Keşmir Ulusal Konferans Partisi ittifakı, toplam 90 sandalyeden 48’ini kazanarak Meclis’te çoğunluğu elde etti.
Yeni yönetim, bölgenin özel statüsünün yeniden kazandırılması yönünde bir politika izliyor.
Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri Başbakan Narendra Modi ise, Cammu Keşmir’e özel statünün geri getirilmeyeceğini savunuyor.
‘KEŞMİR DAYANIŞMA GÜNÜ’
Pakistan, 1989 yılında 75 yıldır çözülemeyen Keşmir sorununa dikkat çekmek üzere 5 Şubat’ı “Keşmir Dayanışma Günü” olarak ilan etti.
Bu özel gün, Cammu Keşmir’deki Hint yönetimi altındaki halkla dayanışma gösterilmesi ve kendi kaderlerini tayin etme hakkı için verdikleri mücadelenin desteklenmesi amacıyla düzenleniyor. Ayrıca bölgedeki çatışmalarda hayatını kaybeden direnişçiler ve siviller de anılıyor.
Keşmir’deki yıllarca süren çatışmalar ve şiddet olaylarında on binlerce sivil, direnişçi ve hükümet güçlerine bağlı güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.
