Bölgenin dikkatle izlediği ziyaret…
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Azerbaycan’a gerçekleştireceği ziyaret ile yürütülecek ilişkilerin normalleşmesi ve gelecekteki işbirliği konularında önemli mesajlar veriyor.
PEZEŞKİYAN BAKÜ’DE
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, resmi temaslarda bulunmak üzere Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye ulaştı.
Pezeşkiyan, Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı’nda Azerbaycan Başbakan Birinci Yardımcısı Yakup Eyyubov tarafından karşılandı.
ALİYEV RESMİ TÖRENLE KARŞILADI
Pezeşkiyan, programı çerçevesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi.
Aliyev tarafından resmi bir törenle karşılanan Pezeşkiyan, medyaya birlikte poz vererek ülke arasındaki ilişkileri vurguladı.
Daha sonra iki lider, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda baş başa görüşmek üzere geçiş yaptı.
ZİYARET ÖNCESİ AÇIKLAMALARDA BULUNDU
Pezeşkiyan, Bakü’ye resmi ziyareti öncesinde havalimanında yaptığı açıklamalarda, İran ve Azerbaycan arasında köklü, kültürel bir bağ bulunduğunu ifade etti.
Ziyaretiyle iki ülkenin gelişimine katkı sağlamayı umduğunu dile getiren Pezeşkiyan, “İran, Azerbaycan ve Rusya ile ticaret, bilim, ekonomi ve geçiş yolları hakkında görüşmeler gerçekleştireceğiz.” şeklinde konuştu.
İLİŞKİLER GERİLMİŞTİ
Azerbaycan ile İran arasındaki ilişkiler, 2. Karabağ Savaşı sonrasında Ermeni yönetimindeki bölgelere İran’dan yapılan tır sevkiyatları ile gerilim kazandı.
İran’ın sınırda gerçekleştirdiği tatbikatlar ve yetkililerin “Azerbaycan, İsrail’i bölgeye getirdi” yönündeki iddiaları, Bakü yönetiminde ciddi tepkilere sebep oldu. Ayrıca, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in Bakü’deki ofisinin kapatılması da ilişkilerde gerginliği artırdı.
Azerbaycan özel kuvvetlerinin İran sınırında gerçekleştirdiği tatbikatlar, bu durumu daha da tırmandırdı. Zengezur Koridoru’na İran’ın karşı çıkması da gerginliklere neden olan bir diğer konu oldu.
DURMA NOKTASINA GELDİ
Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne 27 Ocak 2023’te düzenlenen silahlı saldırı, ilişkileri büsbütün durma noktasına getirdi.
Saldırıda büyükelçilik güvenlik amiri hayatını kaybederken, iki personel yaralandı. Azerbaycan, bu olayı “terör saldırısı” olarak nitelendirerek büyükelçiliğini tahliye etti. İran ise saldırının kişisel nedenlere dayandığını ifade etti. Saldırgan, mahkemede idama mahkum edildi, ancak cezası henüz infaz edilmedi.
İran’dan savaş uçaklarının sınırda uçuşları Bakü’de tepkilere yol açarken, Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, vatandaşlarını İran’a seyahat etmemeleri hususunda uyardı.
Taraflar, ilerleyen süreçte ilişkileri normalleştirmek adına çeşitli diplomatik girişimlerde bulundu ve üst düzey temasları sürdürdü. İran’dan gelen olumlu mesajlar üzerine Azerbaycan, Tahran Büyükelçiliğini yeniden açtı.
EKONOMİK İLİŞKİLER SÜRDÜ
Azerbaycan ve İran, yaşanan gerginliklere rağmen ekonomik ve ticari ilişkilerini devam ettirdi.
Azerbaycan, Zengezur Koridoru konusunda henüz olumlu bir yanıt alamasa da ülkenin batı illerini Nahçıvan ile bağlayacak yeni yol ve köprülerin inşası için İran ile anlaştı.
Ayrıca, Azerbaycan ve İran, Rusya ile birlikte Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru’nun geliştirilmesi amacıyla üçlü bir mutabakat zaptı imzaladı.
Aras Nehri üzerinde iki ülkenin ortaklaşa inşa ettiği Kız Kalesi ve Hudaferin barajlarının açılışı gerçekleştirildi.
ALİYEV VE PEZEŞKİYAN OLUMLU MESAJLAR VERDİ
İran basınına Azerbaycan ziyaretinden önce açıklama yapan Pezeşkiyan, iki ülkenin adeta bir bedenin uzuvları olduğunu belirterek, son yıllardaki “yanlış anlaşılmalar” ve gerginliklerin giderilmesi gerektiğini dile getirdi.
Pezeşkiyan, ilişkilerin normalleşmesi süreci içerisinde İran ve Azerbaycan arasındaki işbirliklerinde anlamlı bir artış yaşanacağını aktardı. Ziyaretinin, bu sürece önemli bir katkı sağlayacağını vurguladı.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise Pezeşkiyan’ın ziyaretinin ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve bölgesel gelişmeler açısından son derece önemli olduğunu belirtti.
Aliyev, İran dahil tüm komşularıyla iyi ilişkiler kurma amacında olduklarını ifade ederek, enerji, ulaşım ve ekonomi alanlarındaki geniş ikili gündeme dikkat çekti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırının cezasının infaz edilmesi ve saldırganların tespiti hususunda üzerlerine düşeni yapacaklarını da belirtti.
