Dünya genelinde yer altı su kaynaklarının azalması, birçok bölgede ciddi zemin çökmelerine sebep olmaktadır. Özellikle İran’ın tarihi kenti İsfahan, bu sorundan önemli ölçüde etkilenmiştir. Yıllardır süregelen zemin çökmesi problemi, son dönemlerde artan kuraklık ve yer altı suyu ile nehirlerinin tarım ve sanayi faaliyetleri tarafından aşırı kullanılması sonucunda daha da kötüleşmiştir.
İsfahan, kendine has tarihi dokusu ve mimari yapıları ile bilinen bir kent olmasının yanı sıra, zemin çökmesi sorunuyla da gündeme gelmektedir. Bu durum, yüzlerce yıl süren medeniyet izlerini tehdit eden bir tehlike haline gelmiştir. Yerel yetkililer, bu sorunun giderek büyüdüğünü ve kuraklıkla mücadele eden kente başka illerden su taşınmasının gerekli olduğunu ifade etmektedir.
İran resmi haber ajansı IRNA’nın aktardığına göre, Yol, Konut ve Kentsel Gelişim Araştırma Merkezi’nin Sismoloji ve Risk Yönetimi Daire Başkanı Ali Beytullahi, İsfahan’da yaşanan zemin çökmesi probleminin her gün daha da kötüleştiğine dair uyarılarda bulundu. Beytullahi, kuraklık sebebiyle yer altı sularının çekilmesinin bu durumu daha da büyüteceğini belirtti.
Beytullahi, İsfahan’ın su krizi ve zemin çökmesini çözmek için en kısa sürede gerekli adımların atılması gerektiğine dikkat çekti. “Bu ulusal bir meseledir.” ifadesini kullanan Beytullahi, sorunla ilgili defalarca uyarıda bulunduklarını da vurgulamıştır.
İsfahan’daki su sıkıntısının giderilmesi konusunda doğa havzaları arası su transferine karşı olsalar da, başka alternatif kalmadığını ifade eden Beytullahi, bölgedeki su ihtiyacının karşılanmasının zamanla zemin çökmesi sorununun çözümüne de katkı sağlayacağını belirtmiştir.
Bir diğer önemli nokta ise, İsfahan’a özgü güzellik katan Zayende Nehri’dir. “Hayat veren nehir” olarak tanımlanan Zayende, Çeharmahal Bahtiyari eyaletindeki Zagros Dağları’ndan gelen suyla beslenmektedir. Ancak yılın büyük bir bölümü su yetersizliği sebebiyle bu suyun başka bölgelere yönlendirilmesi, şehrin yaşam kaynağını kurutmakta ve bu durum yer altı sularının azalmasına sebep olmaktadır.
Uzmanlar, bu kuraklık ve kötü su yönetimi uygulamalarının, zemin çökmesinin ana nedenlerinden biri olduğuna dikkat çekmektedir. İran Kültürel Miras, Turizm ve El Sanatları Bakanlığı’nın Tarihi Binalar, Dokular ve Alanların Korunması ve Restorasyonu Dairesi Genel Müdürü Fatma Daveri, zemin çökmesi sorunuyla ilgili daha fazla önlem alınması gerektiğini ifade etti. Daveri, mevcut durumun sürdürülemez olduğunu ve bölgesel düzeyde bu tür sorunların yayılmadan önlenmesi gerektiğini vurguladı.
Son olarak, hükümetin bu alanda hem güçlendirme hem de restorasyon çalışmaları hazırladığını belirten Daveri, konunun ciddiyeti karşısında acil çözüm yollarının geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğunu dile getirmiştir.
