İsrail, elmas madenlerine sahip olmamasına rağmen Afrika ve Rusya’dan temin ettiği ham elmasları işleyerek yıllık 9 ila 13 milyar dolar arasında gelir elde etmektedir. Bu gelir, ülkenin toplam ihracatının yüzde 10 ila 15’ini oluşturmakta ve elmas sektörünün ülke için taşıdığı stratejik önemi gözler önüne sermektedir. Anadolu Ajansı muhabiri, İsrail’in en büyük ihracat kalemlerinden biri olarak elmas ticaretinin, Afrika’dan Avrupa’ya uzanan karmaşık yolculuğunu ele alan önemli veriler derlemiştir.
İnsan hakları örgütleri ise İsrail’i elmas ticareti üzerinden çatışma bölgelerindeki silahlı gruplar ile kendi askeri bütçesine kaynak sağlamakla suçlamaktadırlar. Özellikle Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden sağlanan elmasların “kanlı elmas” sınıfına girmesi, bu eleştirilerin merkezinde yer alıyor. Bunun yanı sıra, İsrail’in Güney Afrika, Botsvana, Namibya ve Angola gibi ülkelerden de ham elmas tedarik ettiği bilinmektedir.
HAM ELMAS, İSRAİL’DE İŞLENİP DÜNYA PAZARLARINA GÖNDERİLİYOR
Tel Aviv ve Ramat Gan, İsrail’in elmas sektörünün önemli merkezleri arasında yer almaktadır. Ramat Gan’daki İsrail Elmas Borsası, dünyanın en büyük borsalarından biri olarak her yıl milyarlarca dolarlık ticarete ev sahipliği yapmaktadır. Burada faaliyet gösteren yüzlerce firma, ham elmasları işleyerek ABD, Avrupa ve Hong Kong-Çin gibi önde gelen global pazarlara ihraç etmektedir.
İşlenen elmasların yaklaşık yüzde 90’ı uluslararası piyasalara yönlendirilirken, bu ticaret İsrail ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Ancak bu sektör, yalnızca ticari bir faaliyet olmanın ötesine geçerek stratejik bir araç durumuna gelmiştir. İsrail’in küresel elmas ticaretindeki rolü ve etkisi, sektörü birçok açıdan tartışmalı bir hale getirmektedir.
Özellikle, Afrika’daki çatışma bölgelerinden çıkarılan ve “kanlı elmas” olarak bilinen değerli taşların İsrail tarafından işlenip uluslararası piyasalara sürüldüğü iddiaları, insan hakları örgütlerinin eleştirilerine zemin hazırlamaktadır. Bu iddialara göre, İsrail’in çatışma bölgelerinden gelen elmasları satın alması, bu ticaretin savaş ve insan hakları ihlalleriyle bağlantılı olduğu endişelerini artırmaktadır.
23 MİLYAR DOLARLIK SAVUNMA BÜTÇESİNE KATKI
2003 yılında, çatışma bölgelerinden gelen elmas ticaretini kontrol altına almak amacıyla oluşturulan Kimberley Süreci, etik sorunları azaltmayı amaçlamaktadır. Fakat bu süreç, İsrail’in tartışmalı ticaret faaliyetlerini sürdürmesine engel olamamaktadır. İnsan hakları örgütleri, elmas ticaretinden elde edilen gelirlerin İsrail’in yıllık 23 milyar dolarlık savunma bütçesine dolaylı katkı sağladığını ve bu bütçeden yaklaşık 1 milyar doların askeri harcamalara yönlendirildiğini iddia etmektedir. Bu durum, Gazze ve diğer çatışma bölgelerindeki askerî operasyonlara özel bir finansman sağladığı eleştirilerinin gündeme gelmesine yol açmaktadır.
AFRİKALI SİLAHLI GRUPLARLA ANLAŞMALAR
Bunun yanı sıra, bazı İsrailli tüccarların Afrika’daki silahlı gruplarla iş birliği yaparak daha uygun fiyatlarla ham elmas temin ettikleri ve bu süreçte çatışmaların finansmanına dolaylı katkı sağladıkları iddiaları da bulunmaktadir.
Son yıllarda, küresel ve bölges
