Kuduz hastalığı, köpek, kedi, tilki, çakal ve kurt gibi hayvanların ısırması, salyası ile mevcut yaralara enfekte olma ya da tırmalama gibi yollarla insanlara bulaşabilen, ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, her yıl dünya genelinde 59 binden fazla insan kuduz nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Kuduzun kuluçka süresi, genellikle bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben 14 ile 90 gün arasında sürmektedir. Klinik belirtilerin başlamasının ardından hastalık hızlı bir şekilde ölümle sonuçlanabilmektedir. Ancak, bu noktada aşı ile hastalığın tamamen önlenebileceği ve tedavi edilebileceği bilinmektedir.
İstanbul’da en son kuduz vakasının 2007 yılında görüldüğü bildirilmektedir. 2024 yılı içerisinde yaklaşık 110 bin kişi, ısırılma ve tırmalama gibi nedenlerle kuduz açısından risk taşıdığı düşünülen temaslar sebebiyle hastanelere başvurmuştur. Yapılan bu başvuruların yüzde 76’sını kedi, yüzde 23’ünü köpek, geri kalanını ise sığır, tilki, kurt ve çakal gibi hayvanlar oluşturmaktadır.
İstanbul’un en çok kuduz riski ile karşı karşıya kalan ilçesi yaklaşık 8 bin vaka ile Kadıköy olmuştur. Kadıköy’ü yaklaşık 5 bin vaka ile Üsküdar ve Maltepe izlemektedir. Diğer ilçeler arasında Kartal, Sarıyer, Ümraniye ve Pendik de bulunmaktadır. En az vaka ise yaklaşık 500 ile Adalar’da görülmüştür. Adalar’ı Çatalca, Şile ve Güngören takip etmektedir.
Kentte kuduz riski taşıyan 110 bin kişiye aşı uygulanmak üzere belli merkezlerde toplam 370 bin aşı yapılmıştır. En fazla aşı uygulanan yer, yaklaşık 50 bin aşı ile Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi olurken, ikinci sırada 40 bin aşı ile Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi gelmektedir. Uygulanan aşılama işlemleri sırasıyla Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi ve Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile devam etmektedir.
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanı Dr. Burhan Küçükoğlu, yaptığı açıklamada, Türkiye genelinde her yıl 450 bini aşkın kuduz riskli temas olduğunu ve bu durumun İstanbul’a oldukça fazla yansıdığını ifade etmiştir. Küçükoğlu, özellikle şüpheli bir hayvan teması durumunda vatandaşların 24 saat reaksiyon gösterebilecek kuduz aşı merkezlerine başvurmalarını önermektedir.
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nurgül Ceran, kuduzun bulaştıktan sonra öldürücü bir hastalık olduğuna dikkat çekmiştir. Temas sonrası aşı olmanın önemine vurgu yaparak, aşıların genellikle 15 gün içerisinde antikorları sağladığını belirtmiştir. Ayrıca, yaraların su ve sabunla yıkanmasının virüs yoğunluğunu azaltma açısından çok etkili olduğunu ve aşı kadar önemli olduğunu ifade etmiştir.
Ceran, kuduz virüsü taşıyan hayvanların çoğunluğunun köpekler olduğunu belirtmiş ve köpeklerin yüzde 43 oranında kuduz virüsü taşıdığını, kedilerin ise sadece yüzde 3 oranında virüs taşıdığını aktarmıştır. Sahipsiz ya da hasta bir hayvan tarafından ısırılma durumunda, hayvanın izlenememesi halinde mutlaka tam doz aşı yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur.
