Meclis kürsüsünde elinde zirai dondan etkilenen kayısılarla seslenen CHP Milletvekili Veli Ağbaba, bu felaketin boyutlarını ortaya koyarak, Malatya’nın en değerli tarım ürünlerinden biri olan kayısının durumu hakkında şu sözleri sarf etti:
“Bu felaketin ne anlama geldiğini göstermek için Malatya’nın ekmeği, aşı, hepimizin geleceği olan bu kayısı çağlalarını size göstermek istiyorum; âdeta sünger gibi, içinde can kalmamış, tamamen yanmış durumda. Bu, maalesef, Malatya’nın ve bölgenin en önemli gelir kaynağı; sadece Malatya’nın değil Baskil’in, Elbistan’ın, Gürün’ün en önemli gelir kaynağı bu hâle gelmiş durumda. Sadece çağla yanmamış değerli arkadaşlar, keşke sadece bu yıl çağlanın yanmasıyla Malatya kurtulabilseydi ama maalesef dallar yanmış. Bakın şu dallara arkadaşlar, bakın, insanların çocuğu gibi baktığı, evladı gibi baktığı, çoluğundan çocuğundan kesip, evinden barkından kesip gelecek umutlarını yatırdığı şu dallara bakın, ağaçlara bakın. Bakın, değerli arkadaşlar, bunu şurada kırmak istiyorum; bakın, şurası tamamen yanmış durumda. Bunu niye kırıyorum, niye gösteriyorum size? Bu, sadece bu yılki ürünün yanması anlamına gelmiyor; bu, önümüzdeki yıl da bu ağaçların meyve vermeyeceğini gösteriyor ve maalesef, bu ağaçların birçoğu kesilme tehlikesiyle karşı karşıya. İnsanlar belki yaşamları boyunca hatta yaşayanlar hiç görmemişler, “Yüzyılın yaşamış olduğu en büyük felaketle karşı karşıyayız” diyorlar. Biliyorsunuz, Malatya ve Maraş gibi 11 ilimiz deprem felaketinden etkilendi. Değerli arkadaşlar, Malatyalılar âdeta ikinci depremi yaşıyor. İlk depremde, 6 Şubat’ta, büyük felakette insanlar canlarını kaybetti; şimdi de ocakları söndü ve insanların gelecekle ilgili hiçbir umudu kalmamış durumda.”
“Sadece kayısı değil, bakın, örneğin Yeşilyurt’un, Gündüzbey’in, Banazı’nın, Kileyik’in, Yakınca’nın, Bostanbaşı’nın en meşhur ürünü Türkiye’de aromasının eşi örneği yok dalbastı kirazlarının tamamı yanmış durumda” diyen Ağbaba, durumu daha da kritik anlatmaya devam etti:
“Badem son yıllarda çokça ekiliyordu, badem yanmış durumda, badem yok değerli arkadaşlar; elmamız yok, armudumuz yok, eriğimiz yok; hiçbir şey kalmamış durumda. Bakın, değerli arkadaşlar, bizim gibi tarıma dayalı illerde maalesef önümüzdeki dönem çok zor geçecek. Bir deprem yaşamışız, ikinci bir depremi, büyük felaketi yaşıyoruz; herkes bir hissedecek, bizim gibi depremi yaşamış insanlar iki hissedecek; bu konuya dikkat çekmek istiyorum. Değerli arkadaşlar, eğer bahçeyi görmediyseniz, eğer köyü görmediyseniz bu felaketin ne anlama geldiğini uzaktan göremezsiniz. Dolayısıyla böyle bir araştırma komisyonu kurulması önemli, kıymetli, umarım çiftçinin lehine çalışmayı yapar.”
Ağbaba, konuşmasının ilerleyen kısmında, tarım sektöründeki yıkımın toplum üzerindeki etkilerine işaret etti:
“Ben bu konuşmayı yaparken bu konuşmayı aslında umutlarını yitiren çocuklar için, emeklerini bir gecede yitiren çiftçiler için, sofralarına yarın ne koyacağını bilemeyen kadınlar için, çeyiz parası biriktiren genç kızların ve kadınların adına yapıyorum. Değerli arkadaşlar, bu konuşmayı aslında Manisa’daki üzümcülerin, Isparta’daki, Amasya’daki elmacıların, Adana’daki limon ve karpuz üreticilerinin, Maraş’taki kayısı, ceviz, elma üreticilerinin, Giresun’da, Ordu’da fındık, Bilecik’te 5.700 dönüm serada domates yetiştiren, 20 bin dönüm karpuz, 30 bin dönüme şeftali üreten ama bugün 1 tane şeftalisi kalmayan insanlar için yapıyorum, Bursalılar için yapıyorum, Bilecikliler için yapıyorum. Elâzığ’daki kayısı, üzüm, şeker pancarı için yapıyorum, Tekirdağ’daki alın teriyle geçinmeye çalışan çiftçiler için yapıyorum, Antalya’da, Mersin’de narenciye üreticileri için yapıyorum. Çorum’da, Hatay’da, Burdur’da, Tokat’ta, Konya’da, Adıyaman’da, Niğde’de, Karaman’da yani kısaca ürünleri yanmış tüm çiftçiler için yapıyorum.”
Ağbaba, Türkiye tarımının içinde bulunduğu durumu vurgularken, şunları kaydetti:
“Değerli arkadaşlar, Türkiye tarihinin yaşamış olduğu en büyük felaketle karşı karşıyayız. Doğudan batıya, kuzeyden güneye ülkenin neredeyse tamamı dondu. 36 ilde zirai dondan pek çok tarım ürünü etkilendi, birçok ürün de çok ciddi zarar gördü. Türkiye’nin 2024 yılı itibarıyla toplam tarımsal hasılası 68,5 milyar dolar, bu tarımsal hasılanın yüzde 20’sini oluşturan meyvecilik sektörü 14 milyar dolarlık katma değer sağlıyor. Bu alanda kimi bölgeler yüzde 60, kimi bölgeler yüzde 100 civarında bir büyük felaketle karşı karşıya. Tarımı çok iyi bilen arkadaşlarımız var; Türkiye tarımı çökmüş durumda. Türkiye çiftçisine, Türkiye tarımına, ülkeyi yıllardan beri yöneten iktidar âdeta düşman gibi davranıyor.”
Ağbaba, çiftçileri desteklemeyen politikaların sonuçlarına dikkat çekerek, “Anayasa gereği verilmesi gereken hiçbir destek verilmedi, çiftçiye verilmeyen destek cebinden çalınarak yandaşlara verildi” dedi. Çiftçilerin borçları konusunda da kaygılarını ifade eden Ağbaba, “Çiftçinin kapısına icra getirirseniz iki elimiz yakanızda olur, gelir çiftçinin yanında dururuz” şeklinde uyarıda bulundu.
Ağbaba, ayrıca ilgili kurumların alması gereken önlemlerin önemine değinerek, “TARSİM denilen bir kurum var. Kimsenin prim ödeyerek ürünü sigorta etmesi mümkün değil. Malatya’da en fazla TARSİM’de sigorta yaptıran toplam çiftçinin yüzde 15’ini geçmiyor. Dolayısıyla bütün tarım üreticileri bu süreçten faydalanmalı” diye belirtti.
Son olarak, çiftçilerin beklediği destekler için çağrı yapan Ağbaba, meclisteki komisyonun kurulmasını olumlu bulduğunu vurguladı:
“Bir tane çiftçinin evinin önüne icra götürürseniz iki yakamız elinizde olur. Çiftçiden bu dönemde elektrik parası, su parası istenmemeli. Ziraat Bankasına ve bankalara olan borçlar faizsiz en az iki yıl ertelenmeli. Bu çiftçilere maddi destek verilmeli; ÇKS kaydı bulunsun bulunmasın, bütün çiftçinin zararı karşılanmalı; tüm çiftçilerimize mutlaka ve mutlaka nakit destek sağlanmalıdır.”
