Malatya, tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olup, zaman içinde birçok yerleşim birimi ad değişikliklerine uğramıştır. Günümüzde hafızalarda yer eden eski adlar, bu ilçelerin kökleri ve tarihi mirasını gözler önüne sererek önem taşımaktadır. İşte Malatya’nın bazı ilçelerine ait eski adlar ve bu isimlerin ardında yatan ilginç hikayeler;
Arapgir: Daskuza’dan Osmanlı’ya Uzanan Tarih
Arapgir, tarihi itibarıyla oldukça derin bir geçmişe sahip olup, eski adı Daskuza’dır. M.Ö. 1200’lere kadar dayandığı düşünülen bu yerleşim, tarih boyunca Asurlar, İranlılar, Selçuklular ve Moğollar gibi çeşitli medeniyetlerin hakimiyetine girmiştir. Osmanlı döneminde, 1518 yılında Diyarbakır eyaletine bağlı olan Arapgir, 1834’te tekrar Diyarbakır’a ve 1847’de Mamuret-ül Aziz (günümüzdeki Elazığ) sancaklarına bağlanmıştır. İlçenin 956 km²’lik yüzölçümü, dağlık yapısıyla dikkat çekmektedir. Daskuza, bugünkü Arapgir’in çok eski yerleşim birimlerinden biri olduğunu ve Malatya ile benzer bir yaşa sahip olduğunu göstermektedir.
Hekimhan: Selçuklu’dan Osmanlı’ya Giden Yol
Hekimhan, İpek Yolu üzerinde yer alan, Hititler, Asurlular, Urartular ve diğer pek çok medeniyetin izleriyle dolu bir ilçedir. Adını, 13. yüzyılda burada inşa edilen ve devrin ünlü hekimlerinden Ebu-l Hasan El Hekim’in yaptırdığı Han-ı Hekim’den alır. Hekimhan’ın eski yerleşimi, Osmanlı döneminde askeri amaçlarla restore edilen bu han etrafında gelişmiştir. İlçenin 1921 yılında ilçe statüsünü kazanmış olması, tarihsel önemini pekiştirmiştir. Günümüzde varlığını sürdüren Köprülü Mehmet Paşa Camii ve diğer tarihi yapılar, bu kadim ilçenin zengin geçmişine ışık tutmaktadır.
Aslantepe’den Battalgazi’ye
Malatya’nın ilk yerleşim alanı olan Aslantepe Höyüğü, antik dönemlerde önemli kervan yollarının kesişim noktasıydı. Bu bölge, Asur ve Urartu kaynaklarında Maldia ve Melit gibi adlarla anılmıştır. Eski Malatya olarak bilinen bu yerleşim, 1836 yılına kadar Battalgazi ilçesinin bir parçasıydı. Battalgazi, Malatya’nın tarihî kalbini yansıtan, geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan bir ilçedir.
Çırmıktı’dan Yeşilyurt’a
Osmanlı döneminde Çırmıktı olarak bilinen bu ilçe, Cumhuriyet döneminde İsmetpaşa adını almış ve 1957 yılında Yeşilyurt olarak yeniden kimlik kazanmıştır. 568 km²’lik yüzölçümüyle Yeşilyurt, dağlık yapısıyla hem doğal güzellikler hem de tarihi zenginlikler sunmaktadır. Çırmıktı adı, ilçenin karakterini yansıtan tarihi bir geçmiş taşırken, bu yolculuk kasaba statüsünden ilçe olma sürecine kadar uzanmaktadır.
Malatya’nın Derin Tarihi ve Yeniden Canlanan Kimlikleri
Malatya’nın ilçelerinin eski adları, yalnızca isim değişikliklerinden ibaret olmayıp, her biri bu topraklarda yüzyıllar süren medeniyetlerin, kültürlerin ve halkların izlerini taşımaktadır. Arapgir, Hekimhan, Battalgazi ve Yeşilyurt’un geçmişine dair bu bilgiler, Malatya’nın köklerinin ne kadar derin ve etkileyici olduğunu gözler önüne sermektedir. Bu kadim ilçeler, tarihlerine olan bağlılıklarıyla, bugün de kimliklerini korumaktadır.
