ABD’li siyahi Müslüman aktivist El Hac Malik el Shabazz, daha çok bilinen adıyla Malcolm X’in ailesi, aktivistin ırkçılık karşıtı liderlik rolü nedeniyle öldürülmesinden sorumlu olduklarını düşündükleri ABD hükümeti ile çeşitli devlet kurumlarına 100 milyon dolarlık dava açtı. Açılan dava, bu kurumların Malcolm X’in suikastına dair önceden bilgiye sahip olmalarına karşın herhangi bir önlem almamakla suçlanması üzerine gerçekleşti.
Davanın duyurusu, 19 Kasım 2023 tarihinde New York’ta, Malcolm X’in anısına yapılan “Malcolm X ve Dr. Betty Shabazz Anıtı ve Eğitim Merkezi”nde gerçekleştirilen bir basın toplantısında yapıldı. Bu toplantı, Malcolm X’in ailesinin avukatlığını üstelenen Ben Crump ve ekibi tarafından düzenlendi. Crump, burada yaptığı açıklamada, suikastın düzenleneceğini önceden bildikleri halde harekete geçmeyen hükümet ve ilgili kurumları suçladı ve 100 milyon dolarlık tazminat davasının resmen duyurulduğunu ifade etti.
Ben Crump, konuşmasında “21. yüzyılın en büyük düşünce liderlerinden biri olan Malcolm X’i öldürmek için komplo kurduklarına inandığımız ABD hükümeti, FBI, CIA ve NYPD gibi devlet kurumlarına karşı bu davayı açıyoruz. Bunun yanı sıra kazanılacak dava sonucunda ortaya çıkacak belgeleri de biz hazırlayacağız.” dedi. Kendisinin ve ekibinin, son üç yıl içinde her gün yeni kanıtlar ortaya çıkarmaya devam ettiklerini aktaran Crump, bu kanıtların Malcolm X cinayetini aydınlatacak nitelikte olduğunu savundu.
Basın toplantısında yer alan Malcolm X’in kızı İlyasah Shabazz ise babasının suikastine dair o gün yaşananları anlatarak, “Babamın suikastı için adalet ararken burada olmaktan dolayı arkadaşlarıma şükranlarımı sunuyorum.” şeklinde ifadeler kullandı. Bu vurgusu ile, Malcolm X suikastı ile ilgili sürecin ne kadar karmaşık ve derin olduğunu da gözler önüne serdi. İlyasah, babasının ölümünden önce ailelerine yönelik birkaç saldırıya maruz kaldıklarını da belirtti.
Malcolm X, 21 Şubat 1965 tarihinde 39 yaşında, New York’ta Harlem’de, eski adıyla Audubon Ballroom olarak bilinen salonda bir konuşma yaptığı esnada kimliği belirsiz kişiler tarafından vurulmuştu. Suikast sonrasında tutuklanan üç kişi, cinayetle ilgili ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Ancak bu kişiler hakkında ortaya atılan iddialar ve kanıtlar, yıllar içinde sorgulanmaya ve tartışılmaya açıldı. Yeni çıkan yapımlarda, özellikle 2020 yılında Netflix’te yayınlanan belgeselde, Malcolm X’in katilinin kimliği ile ilgili çok az somut delil olduğu, dolayısıyla hüküm giyenlerin haksız yere ceza aldığı vurgulanmıştı.
Kasım 2021’de, New York Yüksek Mahkemesi Yargıcı Ellen Biben, iki sanık hakkındaki suçlamaların düşürüldüğünü açıkladı. Bu durum, suikastta yanlış mahkum edilen kişilerin ailelerine tazminat ödenmesi sürecini de başlattı. 20 yıl hapis yatan Aziz Muhammed’e 26 milyon dolar tazminat verilirken, 2009 yılında hayatını kaybeden Halil İslam’ın ailesine de 10 milyon dolar tazminat ödendi.
Ayrıca, 2011 yılında NYPD’ye bağlı bir dedektif olan Raymond Wood’un, suikastın ayrıntılarının örtbas edildiğini iddia eden mektubu, Malcolm X davasıyla ilgili yeni bir tartışma başlattı. Wood, mektubunda Malcolm X’in güvenlik ekibi üyelerinin, suikasttan sadece günler önce tutuklanabilmeleri
