Uzun süredir devam eden savaşa, düşen petrol fiyatlarına, sert yaptırımlara ve zor durumda olan bir ekonomiye rağmen, Rusya’nın rublesi yükseliş gösteriyor.
Üstelik Bank of America’nın verilerine göre, ruble bu yıl şu ana kadar yüzde 40’ın üzerinde bir kazanç sağlayarak dünya genelinde en iyi performans gösteren para birimi oldu.
Rublenin 2025 yılına dair bu şaşırtıcı yükselişi, son iki yılda kaydedilen değer kaybının ardından gelen keskin bir dönüşü simgeliyor.
RUBLEYE GÜÇ VEREN ŞEY NE?
Piyasa analistleri, CNBC’ye yaptıkları değerlendirmelerde rublenin gücünün, yabancı yatırımcıların güvenindeki ani artıştan çok, sermaye kontrolleri ve sıkılaştırılmış politikaların etkisi olduğunu belirtti. Ayrıca dolardaki zayıflığın oluşturduğu ek bir avantaj da mevcut.
Wells Fargo’da görevli uluslararası ekonomist ve döviz stratejisti Brendan McKenna, rublenin yükselişini üç temel faktöre bağlıyor.
McKenna, “Merkez bankası, faiz oranlarını nispeten yüksek tutmayı tercih etti, sermaye kontrolleri ve diğer döviz kısıtlamaları biraz sıkılaştırıldı; ayrıca Rusya ile Ukrayna arasında bazı barış görüşmeleri ve ilerleme girişimleri oldu” dedi.
RUSYA’NIN FAİZ ARTIRIMI BAŞARILI OLDU
Rusya Merkez Bankası, yüksek enflasyonu kontrol altına almak için kısıtlayıcı bir yaklaşım benimsedi ve yurt içi faiz oranlarını yüzde 20 seviyesinde tutarak kredi süreçlerini sıkılaştırdı.
Sektör uzmanları, yüksek borçlanma maliyetinin yerel şirketlerin mal ithalatını azaltmasını sağladığını, böylece rubleye olan talebin düştüğünü ifade etti.
Renaissance Capital’de ekonomist olarak görev yapan Andrei Melaschenko, zayıf tüketimin yerel ithalatçıların döviz talebini azalttığını kaydetti. Bu durum, bankaların dolar ya da yuan almak için ruble satışına ihtiyaç duymaması nedeniyle rubleyi destekledi.
Moskova merkezli analist, 2025’in ilk çeyreğinde ithalat vergilerindeki artış beklentisi doğrultusunda, önceki yılın ikinci yarısında tüketici elektroniği ve otomobil gibi alanlarda “aşırı stoklama” yapıldığını belirtti.
Melaschenko, tüketici harcamalarındaki yavaşlamanın özellikle dayanıklı tüketim malları sektöründe etkili olduğunu vurguladı.
RUBLE SATMAYA İHTİYAÇ DUYMUYORLAR
Ayrıca, Rus ihracatçılarının dolar ödemelerini rubleye dönüştürmeleri gerektiği için para birimine olan talep artış gösteriyor.
Bununla birlikte ithalatçıların yabancı mal alımını azalttığı için ruble satma gerekliliği de ortadan kalktı.
Rus hükümeti, büyük ihracatçıların yurt dışındaki kazançlarının bir kısmını ülkeye geri getirmelerini ve yerel piyasada rubleyle değiştirmelerini talep ediyor. Analistler, özellikle petrol sektörünün yabancı kazançlarını rubleye çevirdiğini aktardı.
Rusya Merkez Bankası’nın verilerine göre, ocak ile nisan ayları arasında en büyük ihracatçıların döviz satışları 42,5 milyar dolar olarak gerçekleşti; bu, önceki dört ay ile karşılaştırıldığında neredeyse yüzde 6’lık bir artış anlamına geliyor.
HANKE: PARA ARZI DARALDI
Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı ekonomi profesörü Steve Hanke, Merkez Bankası’nın para arzındaki daralmanın rubleyi desteklediğini ifade etti.
Wells Fargo’dan McKenna, ABD Başkanı Donald Trump’ın seçilmesinin ardından Ukrayna ile Rusya arasında bir barış anlaşması olabileceğine dair umutların da optimizme katkı sağladığını kaydetti.
Rusya’nın ekonomiye yeniden entegrasyonuna dair beklentiler, para biriminin gücünü destekleyen sermaye kontrollerine rağmen, ruble cinsinden varlıklara bir miktar sermaye akışını teşvik etmiş durumda.
RUBLEDE RALLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR Mİ?
Rublenin mevcut güçlenmesine rağmen analistler, bunun sürdürülebilir olmayabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Rusya’nın ihracat ekonomisinin önemli bir parçası olan petrol fiyatları bu yıl ciddi şekilde düştü ve bu durum döviz girişleri üzerinde baskı oluşturabilir.
Melaschenko, “Rublenin en yüksek değerine yakın olduğuna ve yakın gelecekte zayıflayabileceğine inanıyoruz. Petrol fiyatlarındaki önemli düşüş, ihracat gelirlerinde ve döviz açısından satışlarda bir azalmanın yansıması olacaktır” açıklamasını yaptı.
Son günlerde Rusya ve Ukrayna arasındaki barış görüşmelerinde somut bir gelişme yaşanmamış olsa da McKenna, somut bir barış anlaşmasının, para birimini destekleyen döviz kısıtlamalarının kaldırılmasına neden olabileceğini belirtti.
McKenna, “Eğer bir barış ya da ateşkes sağlanırsa, ruble hızlı bir şekilde değer kaybedebilir” dedi.
Ayrıca Kenna, “Bu durumda, sermaye kontrolleri muhtemelen tamamen kaldırılacak ve Merkez Bankası faiz oranlarını hızlı bir şekilde düşürebilir” diye ekledi.
