Samanyolu Galaksisi’nde, evrenin sırlarını araştıran gök bilimciler, yalnız başına hareket eden bir kara deliğin keşfini gerçekleştirdi. Bu bulgu, daha önce benzeri görülmemiş bir olayla doğrulandı.
Albert Einstein’ın genel görelilik teorisinin öngördüğü kütle çekimsel merceklenme olayı, bu olağanüstü keşfine kapı aralayan temel faktör oldu. Bu süreçte, yoğun bir cisim olan kara delik, arkasındaki yıldızlardan gelen ışığı büküp bir mercek etkisi yaratmakta.
Yeni tanımlanan kara delik, Yay takımyıldızında, Dünya’dan yaklaşık 4.958 ışık yılı uzakta konumlanıyor. Gök bilimciler, bu kara deliğin kütlesinin Güneş’in yaklaşık yedi katı olduğunu belirttiler.
YALNIZ KARA DELİK NASIL KEŞFEDİLDİ
Kara deliklerin varlığı genellikle yanlarındaki yıldızlarla olan etkileşimler sayesinde ortaya çıkar. Bu etkileşimler, X-ışını emisyonları, yığılma diskleri veya yörünge hareketleri gibi belirtiler gösterir. Ancak keşfedilen bu kara delik, bu tür işaretlerden yoksun olarak dikkat çekti; yanında dönen bir yoldaş yıldız veya belirgin bir emisyon yoktu.
Dolayısıyla, varlığını kanıtlayan tek unsur, uzak yıldızların ışığını bükmesi ve uzay-zamanı etkilemesiydi. Kütle çekimsel merceklenme süreci, normalde gözlemlenmeyen bir kara deliğin varlığını dolaylı yoldan ortaya çıkardı.
KEŞİF YOLCULUĞU VE DOĞRULAMA SÜRECİ
Bu yalnız kara deliğin keşfi ve kimliğinin doğrulanması uzun bir süreç içermekteydi. İlk ipuçları 2011 yılında Optik Yerçekimsel Mercek Deneyi (OGLE) ve Astrofizikte Mikromercek Gözlemleri (MOA) adlı iki ayrı gözlemevi projesinin verilerinde belirdi.
Bu ilk tespitin ardından, yıldız ışığındaki bükülmenin ayrıntılarını elde etmek amacıyla Hubble Uzay Teleskobu ile altı yıl boyunca toplamda sekiz ayrı gözlem gerçekleştirildi.
Aynı zamanda, 16 farklı yer teleskobundan elde edilen fotometri verileri ve mercekleme olayının zirve anındaki spektroskopi gözlemleri de toplandı. Tüm bu veriler bir araya getirilerek yaklaşık yedi Güneş kütlesinde bir kara delik olasılığı kuvvetlendirildi.
NÖTRON YILDIZI MI, KARA DELİK Mİ
Fakat bu bilimsel süreç burada son bulmadı. 2022 yılında daha fazla Hubble verisi ile gerçekleştirilen bir analiz, gözlemlenen olayın bir nötron yıldızından kaynaklanma ihtimalini gündeme getirdi. Bu durum, keşfin kesinliği hakkında soru işaretleri yarattı.
Ancak, nötron yıldızı olasılığını öne süren ekip de dahil olmak üzere yapılan daha ileri çalışmalar ve analizler, başlangıçtaki kara delik yorumunu daha da güvenilir hale getirdi.
