Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, Suriye’de geçiş düzenlemelerinin tesis edilmesi gerektiğinin altını çizerek, “Bugün, (Suriye’de) geçiş düzenlemelerini tesis ederek işe başlamalıyız. İlk önceliğimiz bu.” dedi. Pedersen, bu açıklamayı 2024 yılında Katar’ın Doha şehrinde gerçekleştirilen Doha Forum’da düzenlediği basın toplantısında yaptığı vurgu ile birlikte Suriye’deki son durumu değerlendirdi. “Bugün Suriye tarihinde bir dönüm noktası. Bu millet, 14 yıl boyunca amansız acılara ve tarifsiz kayıplara katlandı.” diyen Pedersen, Suriye halkına yönelik dayanışma mesajı gönderdi. Can kayıpları, yıkımlar ve insan hakları ihlalleri gibi konulara dikkat çekti.
“Karanlık dönem derin yaralar bıraktı.” diyen Pedersen, yeni dönemin tüm Suriyeliler için barışçıl, uzlaşmacı ve kapsayıcı bir süreç olmasını umduklarını belirtti. Ayrıca, yerinden edilenlerin eski evlerine dönmesi ve ayrı kalan ailelerin birleşmesi gerektiğinin vurgusunu yaptı. Pedersen, “Suriye’de yenilenme ihtimalini kucaklamanın tam zamanı. Suriye halkının direnci, birleşik ve barışçıl bir Suriye için ileriye dönük bir yol sunuyor.” şeklinde konuşarak, Suriye’de istikrarlı ve kapsayıcı geçiş düzenlemelerinin ivedilikle hayata geçirilmesinin önemini vurguladı.
Pedersen, Suriye halkının meşru isteklerinin karşılanmasının yanı sıra, egemenlik ve bağımsızlık gibi unsurların da göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtti. Ayrıca, tüm uluslararası toplumun desteğiyle birleşik bir Suriye’nin yeniden kurulması gerektiğini dile getirdi. “Halkın ve devlet kurumlarının korunması” konusunda gelen çağrıları aktaran Pedersen, sahadaki silahlı aktörlere de kanun ve düzeni sağlama, sivilleri koruma ve kamu kurumlarını muhafaza etme çağrısında bulundu.
Pedersen, Suriye’de diyalog, birlik ve uluslararası insani hukuka saygının ön planda olması gerektiğini vurgulayarak, “Herkes için barış ve onuru güvence altına almak üzere kolektif bir çaba sarf edilmesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Suriye halkının istikrarlı ve kapsayıcı bir geleceğe doğru kendi karar verme hakkına sahip olduğunu vurgulayan Pedersen, bu süreçte destek vermeye hazır olduğunu açıkladı.
Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Pedersen, geçiş düzenlemelerinin tesis edilmesi gerektiğini ve Suriye’nin bölünmesinin önüne geçilmesi gerektiğini belirtti. Devrik lider Beşar Esad ve ailesinin nerede olduğuna dair herhangi bir bilgisi olmadığını ifade eden Pedersen, Esad’ın savaş suçları nedeniyle yargılanma durumunu, “Adaletin uzun kolları çalışmaya devam edecektir.” diyerek yanıtladı. Yargılanma meselesinin ileride daha detaylıca inceleneceğini de sözlerine ekledi.
Doha’daki toplantıyı hatırlatan Pedersen, oradaki katılımcılara “Suriye’deki tüm toplulukları içeren kapsayıcı geçiş düzenlemelerine sahip olmak için zamanıdır.” mesajını iletti. Geçiş sürecinin ana sorumluluğunun Suriyelilere ait olduğunu vurgulayan Pedersen, toplantıya katılanların da bu sürece katkı sağlaması gerektiğini ifade etti.
Bunun yanı sıra, HTŞ liderinin BM’nin terörist listesinde bulunmasının zorluklar yaratabileceği konusunu da gündeme getiren Pedersen, olabildiğince kapsayıcı olmaya çalışacaklarını belirtti. Son olarak, çatışmaların devam etmediği bir Suriye umudunu dile getirerek, “Umarım ki bu sona erer. Umarım çatışmaların devam ettiğini görmeyiz.” ifadelerini kullandı ve diyaloğa verdiği önemi vurguladı.
