Ay’ın zorlu güney kutbunda, tarihte ilk kez iki Türk robotunun keşif yapmak üzere yola çıkacağı duyuruldu.
Bu yenilikçi projeye öncülük eden Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından geliştirilen “CHERI” adlı keşif araçları, Çin’in Chang’e-8 Ay görevi çerçevesinde 2028 yılında Ay yüzeyine gönderilmesi planlanıyor.
Kapsamında yer alan misyon, Çin’in Ay’ın güney kutbunu araştırmasını sağlayacak ve 2030’larda inşası hedeflenen Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun yerinin belirlenmesine yardımcı olacak.
AY’A İKİ KEŞİF ARACI GÖNDERECEK TEK ÜLKE OLACAK
Bu bağlamda, ODTÜ ROMER tarafından geliştirilecek olan “CHERI” adlı iki mikro keşif aracı, Ay’ın güney kutbunda etkileşimli bir şekilde bilimsel veri toplayarak, analiz gerçekleştirip yapay zeka desteği ile rotalarını otonom bir biçimde belirleyerek yüzeyin üç boyutlu haritasını çıkaracak.
Her birinin yaklaşık 5 kilogram ağırlığında olması planlanan bu araçların, 2028 yılının sonunda Ay’ın güney kutbuna ulaşması hedefleniyor. Böylece Türkiye, Ay’ın güney kutbuna keşif aracı gönderen altıncı ülke olurken, aynı anda iki keşif aracı gönderen ilk ülke konumuna yükselecek.
“BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ANLAMDA ÜLKEMİZE KATKI SAĞLAYACAK”
Projenin gerçekleşmesinin heyecan verici olduğunu ifade eden ODTÜ öğretim üyelerinden Ankaralı, konu üzerine ciddi çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
Çin’de gerçekleştirilen “Uzay Günü” etkinliğinde Ay’ın güney kutbuna gitme fırsatını elde ettiklerini aktaran Ankaralı, “İki robotumuz bu uzay görevleri çerçevesinde orada olacak. Ay’da keşif görevleri gerçekleştirecekler. Yapay zeka destekli çeşitli çalışmalar yaparak ülkemize önemli bilimsel ve teknolojik katkılar sağlamasını bekliyoruz.” dedi.
Bu projenin başlangıç aşaması olsa da ülke için büyük bir adım olduğuna dikkat çeken Ankaralı, “Daha iyi noktalara ulaşacağımızı düşünüyoruz. Mars, asteroitler veya uzaya daha büyük robotlar göndermeye yönelik çeşitli planlarımız var.” ifadelerini kullandı.
AY YÜZEYİNİN ÜÇ BOYUTLU HARİTASI ÇIKARILACAK
ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve projenin yürütücüsü Doç. Dr. Halil Ersin Söken, Ay’a gönderilecek iki keşif robotunun adını Osmanlı’daki yeniçerilerden esinlenerek “CHERI” koyduklarını aktardı.
Söken, bu görevle iki robotun etkileşimli bir şekilde Ay’da çalışacağını vurgulayarak, “Çin’de işbirliği yaptığımız STAR.VISION adlı firma, uzaydaki uydular için yapay zeka odaklı işlemciler üretiyor ve bunları uygulamış ve test etmiştir. Biz de bu teknolojiyi Ay yüzeyinde uygulama fırsatı bulmuş olacağız.” diye belirtti.
“AYIN YÜZEYİNDE İKİ ROVERI BİRDEN İŞLETEN İLK ÜLKE OLMAK İSTİYORUZ”
Ay’ın güney kutbuna iniş yapılması planlanan bölgenin zorlu arazi şartlarının bulunduğunu belirten Söken, “Ay’ın güney kutbu gerçekten ilgi çekici bir nokta. NASA’nın orada suyun varlığına dair bulguları mevcut. Ancak hem kraterli yapısı hem de zorlu aydınlanma koşulları nedeniyle burada bir rover kullanmak oldukça zordur.” şeklinde yorumda bulundu.
Bu alanda bir ilki başarmayı hedeflediklerini vurgulayan Söken, “2028 yılına kadar bu görevleri başarıyla gerçekleştirebilen ilk ülke olmayı amaçlıyoruz. Mevcut durumda Ay’a rover gönderen 5 ülke var. Biz başarımızla bu rakamı 6’ya çıkararak aynı anda iki pili birden Ay’a gönderen ilk ülke olmayı hedefliyoruz.” dedi.
“ÖNÜMÜZÜN DAHA AÇIK OLDUĞUNA İNANIYORUM”
Söken, Ay yörüngesinde dolaşan araçların çeşitli bilimsel yöntemlerle haritalama yapma çabası içinde olduğunu, ancak bu sortu bir çalışmanın şu ana kadar gerçekleşmediğini aktardı. Roverların farklı noktalardan görüntü alabilme kapasitesine sahip olduğunu belirten Söken, “Bu özellik, bilimsel açıdan Ay’ın coğrafyası hakkında büyük bir veri sağlayacak.” dedi.
Uzay araştırmalarının geleceğinin parlak olduğunu vurgulayan Söken, “Mars’ta yaşam istasyonları gibi konular gün geçtikçe daha çok gündeme geliyor. Böyle önemli görevler ile kendimizi kanıtladıktan sonra ülkemiz için işbirliği fırsatlarının artacağına inanıyorum.” değerlendirmesini yaptı.
“2028 YILINDA AY YÜZEYİNDE TÜRKİYE’NİN VARLIĞINI GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ”
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, projenin uluslararası işbirlikleriyle hayata geçirildiğini ve iki robotun Ay yüzeyinde haritalama, navigasyon ve görüntü elde etme amacıyla araştırmalar gerçekleştireceğini belirtti.
Yozgatlıgil, iki robotun etkileşimli bir şekilde görev almasının dünyada bir ilki oluşturduğunu vurguladı. Bu zorlu koşullarda gerçekleştirilecek görevlerin, Türkiye’nin uzay teknolojilerindeki ilerlemesini göstermekte etkili olacağına dikkat çekti.
“CHERI” projesinin ODTÜ’nün öğrencileri ve akademisyenleri ile gerçekleştirdiği çok yönlü bir projeden oluştuğunu ifade eden Yozgatlıgil, TÜBİTAK UZAY’ın projeye büyük katkılar sağladığını da aktardı.
Yozgatlıgil, sanayiden birçok firmayla işbirliği yapacaklarını belirterek, “Bu proje sayesinde 2028’de Ay yüzeyinde Türkiye’yi var kılacağız.” ifadesini kullandı.
“GEZEGENLER ARASI İLETİŞİMLE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR YÜRÜTÜYORUZ”
Prof. Dr. Yozgatlıgil, ODTÜ önderliğinde pek çok projenin olduğunu belirterek, “Gezegenler arası iletişim üzerine yaptığımız araştırmalar devam ediyor. Güneş Sistemi’nde iletişim alanında önemli çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda, derin denizlerde yaşamın varlığı üzerine projelerimiz de var.” şeklinde bilgi verdi.
Birçok yeni projenin geliştirileceğini belirten Yozgatlıgil, uzay alanında yenilikçi araştırmalara imza atacaklarını ifade etti. Türkiye’nin Milli Uzay Programı dahilinde uzay alanında aktarımın en verimli şekilde yapılacağı bir teknoloji geliştirme bölgesi kurulacağının müjdesini de verdi.
