Havacılık sektörü, devrim niteliğinde bir yenilikle önemli bir dönüşüm sürecine girmiş durumda: havadan elde edilen yakıtlarla çalışan uçaklar.
Bu yenilikçi yaklaşım, atmosferde bulunan karbondioksiti (CO2) yakalayıp bunu jet yakıtına dönüştürerek yeni bir sürdürülebilir havacılık yakıtı (SAF) türü üretmeyi hedefliyor.
Ancak, Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı’nın belirttiğine göre, ton başına ortalama 8 bin 720 dolara ulaşan yüksek maliyetler, bu e-yakıtların geniş çapta benimsenmesini zorlaştırıyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVACILIK YAKITLARI: BİYO-BAZLI VE E-SAF
Sürdürülebilir havacılık yakıtları genel olarak iki ana kategoriye ayrılmaktadır: Biyo-bazlı SAF ve e-SAF. Biyo-bazlı SAF, kullanılmış yemeklik yağlar ve tarımsal atıklar gibi organik materyallerden üretilirken, e-SAF (elektroyakıt ya da e-kerosen olarak da bilinir) ise yenilenebilir hidrojeni ve havadan yakalanan CO2’yi kullanarak elde ediliyor.
E-yakıtlar karbon nötr olsalar da yüksek karbon yakalama ve elektroliz maliyetlerinden ötürü en pahalı seçenekler arasında yer alıyor.
Havacılık politikaları uzmanı Camille Mutrelle, e-kerosenin havacılık sektörünün karbon ayak izini önemli ölçüde azaltma potansiyeline sahip olduğunu ifade ediyor.
Gıda üretimiyle rekabet etme riski taşımayan e-kerosen, ham madde bulunabilirliği ve arazi kullanımı gibi kaygılarla sınırlı olmayan biyolojik bazlı SAF’ın aksine, sürdürülebilir bir şekilde havacılık yakıtı talebini karşılamak üzere ölçeklenebilir.
E-yakıtlar, atmosferdeki CO2’yi veya endüstriyel emisyonları yenilenebilir elektrikle elektroliz yaparak suyun hidrojenle bir araya getirilmesiyle üretiliyor.
Sonuçta, mevcut uçak motorlarında kullanılabilen ve atmosfere daha fazla karbon salımı yapmak yerine karbonu geri dönüştüren sentetik jet yakıtları elde ediliyor.
Kaliforniya merkezli startup Twelve, düşük sıcaklıktaki CO2 elektroliz yöntemiyle bu alanda öncü bir rol üstleniyor. Enerji tasarrufu sağlayan bu işlem, CO2 ve suyu sentetik yakıtların temel bileşeni olan sentetik gaza dönüştürüyor.
Twelve temsilcileri, bu “hava bazlı yakıtların” fosil jet yakıtlarına kıyasla emisyonları yüzde 90’a kadar azaltma potansiyeline sahip olduğunu aktarıyor.
E-YAKITLARIN GELECEĞİ
E-yakıtların sunduğu fırsatlara rağmen, fosil yakıtlardan gerçekten sürdürülebilir bir havacılığa geçiş; petrol, politikalar ve mevcut düzenleyici hıza yönelik yatırımlar nedeniyle karmaşık bir hale geliyor.
Dublin Şehir Üniversitesi’nde havacılık yönetimi profesörü olan Marina Efthymiou, “Fiyatların düşmesi için ölçek ekonomilerine ihtiyaç var fakat yüksek ön maliyetler havayollarını SAF’ı yaygın olarak benimsemekten alıkoyuyor.” şeklinde değerlendirmelerde bulunuyor.
Uzmanlar, devam eden yatırımlar ve politikaların desteği ile havadan yakıtla uçma fikrinin düşündüğümüzden çok daha erken bir gerçeğe dönüşebileceğini öngörüyor.
