Biyoloji alanında yapay zekanın etkisi giderek artıyor. Özellikle protein analizi konusunda önemli yenilikler yaşanıyor.
Uzun zamandır bilinmeyen ve geleneksel yöntemlerle tespit edilemeyen proteinleri keşfetmek amacıyla bilim insanları iki yeni yapay zeka aracı geliştirdi.
Bu araçlar, InstaNovo ve InstaNovo+ olarak adlandırılıyor ve protein araştırmaları için yeni bir düzlem sunuyor.
PROTEİNLERİN GİZEMLİ DÜNYASI
Proteinler, bir organizmanın DNA’sından türeyen temel yapılar olup, hücrelerin nasıl çalıştığını ve ne ürettiğini belirler. Bu nedenle yaşamın yapı taşları arasında yer alır.
Ancak, genetik yapıda meydana gelen sapmalar sonucu ortaya çıkan beklenmedik proteinler, bilim insanları tarafından “gizli” olarak tanımlanmakta. Bu proteinlerin tespiti ve analizi ise uzun bir süredir zor bir görev olmuştur.
YAPAY ZEKA İLE YENİ BİR DÖNEM
InstaNovo ve InstaNovo+, bu gizem dolu proteinleri çözmek amacıyla geliştirilen yenilikçi yapay zeka modelleridir.
InstaNovo, OpenAI’nin GPT-4 dönüşüm modelini taklit ederken, bir proteinin kütle spektroskopisi ile elde ettiği “parmak izini” okuyarak bunu olası aminoasit dizilimlerine dönüştürüyor.
InstaNovo+, yapay zeka tabanlı görüntü oluşturucu işleviyle öne çıkıyor. Başlangıç verilerinden gürültüyü aşamalı olarak ortadan kaldırarak proteinin net bir görüntüsünü yaratmayı amaçlıyor.
GELENEKSEL YÖNTEMLERE FARK ATTI
Bu yeni yapay zeka modelleri, insan bağışıklık proteinlerinin dizilenmesi gibi karmaşık deneylerde geleneksel yöntemlerden belirgin bir üstünlük sergiliyor.
Araştırmalar, InstaNovo’nun geleneksel veri tabanı aramasına kıyasla yaklaşık üç kat daha fazla aday protein segmenti tespit ettiğini, InstaNovo+’ın ise bu sayının altı katına ulaştığını göstermektedir.
Ancak, bu umut verici yapay zeka modellerinin de bazı sınırlamaları mevcut. Çalışmanın yazarları, tahminde bulundukları yanlış pozitif oranının yaklaşık yüzde 5 olduğunu, bu durumun ise elde edilen sonuçların ek doğrulama ihtiyacı doğurduğunu ifade ediyor.
