Küresel sağlık açısından ciddi bir tehdit oluşturan ilaca dirençli enfeksiyonlarla mücadelede, yapay zekanın sunduğu yenilikçi çözümler dikkat çekiyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Tulane Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Mycobacterium tuberculosis ve Staphylococcus aureus bakterilerine yönelik antibiyotik direncini artıran genetik mutasyonların tespitini önemli ölçüde geliştiren yapay zeka destekli bir yöntem geliştirdi.
Bu çarpıcı yenilik, Nature Communications dergisinde yayımlanmasıyla bilim dünyasını aydınlattı ve ilaca dirençli enfeksiyonların tedavi edilmesine yönelik önemli bir ilerleme olarak değerlendiriliyor.
Bu tür enfeksiyonlar, tedavi sürecindeki zorluklar ve yüksek ölüm oranları nedeniyle global ölçekte büyük bir sağlık sorunu oluşturmaktadır.
YENİLİKÇİ GRUP İLİŞKİLENDİRME MODELİ (GAM)
Araştırmacılar, bu yeni yöntemin temelinde makine öğrenimi ile oluşturulmuş bir Grup İlişkilendirme Modeli (GAM) kullanıyorlar.
GAM’ın amacı, ilaç direnciyle ilişkili genetik mutasyonları yüksek doğruluk oranıyla tespit etmektir. Geleneksel yöntemlerden farklı olarak, GAM mevcut direnç mekanizmalarına dair verilere bağımlı olmadan çok daha esnek bir yaklaşım sunuyor.
Bilim insanları, GAM modelini yedi binden fazla Mycobacterium tuberculosis suşu ve yaklaşık dört bin Staphylococcus aureus suşu üzerinde test ederek, dirençle ilişkili kritik mutasyonları başarıyla belirleme başarısını gösterdi.
Yapılan karşılaştırmalar, GAM modelinin Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) direnç veri tabanıyla eşit hatta bazı durumlarda daha yüksek bir doğruluk oranı sunduğunu ortaya koydu.
Özellikle yanılgı oluşturan pozitif sonuçların sayısında kayda değer bir azalma sağlandı. Yanlış pozitif sonuçlar, direnci olmayan bakterilerin yanlışlıkla dirençli olarak tanımlanmasına ve gereksiz ya da hatalı tedavilere yol açabilmektedir.
Çalışmanın baş yazarı Julian Saliba, geliştirilen yöntemin hangi mutasyonların gerçek anlamda dirence sebep olduğunu daha net bir şekilde ortaya koyarak, yanlış teşhislerin ve gereksiz tedavi değişikliklerinin önüne geçtiğini vurguladı.
Bu inovatif yapay zeka temelli yaklaşım, ilaca dirençli enfeksiyonlarla mücadelede bir dönüm noktası olma potansiyeline sahiptir.
