Çocukluğum
“Çocukluğumda bir kovan gibi görürdüm kendimi: Basit, sıradan insanlar, hayat üzerine bilgilerinin, düşüncelerinin balını arılar gibi kovanıma taşır, sunabildikleri ne varsa ruhumu zenginleştirmek üzere getirip cömertçe sunardı. Bal her zaman temiz olmazdı, hatta çoğu kez acı olurdu. Ama her bilgi yine de baldı!”
Rus, sosyalist yazar. Toplumcu gerçekçiliğin öncüsü Maksim Gorki. Asıl adı Aleksey Maksimovich Peskhov. Gorki nereden gelir ? Acıdan.. Gorki’nin çocukluğundan itibaren yaşadığı acılardan gelir. Gorki Rusça’da “acı” demektir.
Çocukluğum, otobiyografik üçlemesinin ilk kitabıdır. Diğer ikisi sırasıyla, Ekmeğimi Kazanırken ve Benim Üniversitelerim’dir.
Gorki hayatının her döneminde çok iyi bir gözlemci olmuş ve bu gözlemlerini sayfalarına ilmek ilmek işlemiş. Çocukluğum, dönemin toplumsal sorunlarını anlatırken Rusya sokaklarında yürüyorsunuz sanki. Ülkede acı, sefalet, yoksulluğun hakimiyeti öyle safhadadır ki bu durum bireylerin yaşam biçimlerini değil, ilişkilerini, ruh hallerini de derinden etkilemiştir. Rusya’nın 19. yüzyıldaki toplumsal yapısının ve ekonomik koşullarının bir yansıması olan bu tablo; bireysel açlıkla ve yoksunlukla sınırlı kalmayıp, toplumun genelinde bir çöküş ve umutsuzluk hissini hakim kılmıştır.
Hikaye 5 yaşındaki küçük Aleksey’in gözünden anlatılır ve onun masum bir o kadar da keskin gözlemleriyle şekillenir. 5 yaşındaki Aleksey’in saf gözleriyle gördükleri çocukça bir merakla harmanlanarak okuyucuya aktarılmıştır.
Eserde kendilerinden özellikle bahsedilen 6 karakter vardır. Bunlar;
Gorki (Aleksiy Maksimovich Peskhov), Büyükanne Akulina Ivanovna,
Büyükbaba Vasiliy Vasilyevich Kashirin,
Anne Varvara Kashirina,
Baba Maksim Peshkov ve
Gorki’nin üvey babasıdır.
Eserde daha az bahsedilen amcalar, komşular ve çevre halkı.
Hikaye Gorki’nin babasının ölümüne dair bir anıyla açılır ve henüz 5 yaşında olan Gorki’nin dünyasının bu trajik olayla nasıl alt üst olduğunu aktarır. İlk sahne, ölümün soğuk gerçekliği ile küçük bir çocuğun durumu anlamlandırmaya çalışmasını gözler önüne serer.
Bu başlangıç Gorki’nin çocukluğunu şekillendiren zorlukların ve acıların habercisi olur.
“Neden ağlıyorsun?”
“Boynum acıdı.”
Aslında acıyan yüreğimdi.
Babasının ölümünden sonra Gorki ve annesi Varvara büyük bir ekonomik zorlukla karşı karşıya kalır. Varvara geçimlerini sağlamak için çeşitli işlerde çalışır fakat yoksulluk peşlerini bırakmaz. Varvara’nın gösterdiği sevgi Gorki’nin o zor dönemdeki tek güven kaynağı olmuştur.
Bu dönemde Gorki, büyükbaba Vasiliy ve büyükanne Akulina’nın evine taşınır. Annesi Varvara ise evlenmiştir. Bu durum Gorki için dönüm noktası olmuştur. Büyükbabanın otoriter, sert, disiplinli oluşu ve Büyükannenin şefkati arasında kalır. Bu süre boyunca Gorki, çevresindeki insanları ve toplumu daha yakından gözlemlemeye başlar. Toplumun acımasız yüzüyle tanışan Gorki, sert bir gerçeklikle olgunluğa erişerek çocukluğunu kaybetmeye başlar.
Büyükanne Akulina, sadece sevgi sunmaz aynı zamanda ona hayatla ilgili derin dersler de verir. Bu dersler doğrudan olmasa bile, Gorki’nin bilinçaltında önemli izler bırakır. Akulina Gorki’nin gelişen kişiliği ve dünya görüşü üzerinde olumlu bir etki bırakır.
Gorki büyükbabanın zorlamasıyla iş hayatına atılır. Köydeki dükkanlarda, atölyelerde, kereste işlerinde ve hatta dilencilik yaparak para kazanır. Bu iş deneyimleriyle Gorki, farklı sosyal sınıflar arasındaki farkları gözlemler. Toplumsal adaletsizlik, yoksulluk, açlık, hastalık onun küçük yaşta öğrenmeye mecbur bırakıldığı acı gerçeklerdir .
“Çok az ağlardım, o da yalnızca kalbimi kırdıklarında; yoksa acı beni ağlatmazdı.”
Gorki bu zor şartlarda takdir edersiniz ki iyi bir eğitim alamıyor. Peki buna rağmen herhangi bir sosyoloji ve psikoloji eğitimi almamış olmasına rağmen nasıl bu derin analizleri yapar ?
İşte bu sorunun cevabının kitaptan kolaylıkla alıyorsunuz.
En derin izler, en sessiz fırtınaların arkasında kalır.
Gorki Çocukluğum adlı otobiyografik kitabı, “ben büyüdüm, dünyayı tanımaya başladım” ile sona erer.
Ne kadar çocuk olabildiğini, çocukluğunu ne kadar hissederek yaşadığını tüm çıplaklığıyla anlatan Gorki, bu kitapla okuru kendi çocukluğuyla yüz yüze getiriyor. Kitabı evrensel bir dile ulaştıran, onu klasikleştiren bu temel öge ve yaşadığı acı, şiddet, zorluklarla, yani dönem Rusya’sıyla bizi tanıştıran olgular oldu.
Gorkinin ismi ve bedeninde hissettiği acıları bize geçiren bu kitabın ardından;
Bir kaç damla gözyaşı ve sizlere bırakacağım söz iliştireyim şuraya;
Geride vaktinden önce büyüyen çocuklar bırakmayın!
Tüm yazılar için TIKLAYINIZ
